Erkennen en waarderen

Open wetenschap moet je doen. En de wijze waarop academici en universitaire medewerkers worden erkend en gewaardeerd vormt de sleutel voor de gedragsverandering richting open wetenschap die Universiteit Utrecht wil stimuleren. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep Erkennen en Waarderen, onderdeel van het Open Science Programma, uitvoerig nagedacht over hoe een nieuw systeem eruit zou moeten zien met als resultaat: de nieuwe visie op Erkennen en Waarderen (pdf).

Erkennen en Waarderen in de praktijk

In deze filmpjes vertellen collega’s hoe zij dagelijks werken aan Erkennen en Waarderen.

Signing of San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA)
Frank Miedema bij het ondertekenen van de San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA)

Over Erkennen en Waarderen

Het systeem van erkennen en waarderen wordt door zowel onderzoekers als beleidsmakers gezien als het belangrijkste element om de verandering naar open science te bewerkstelligen. Het transformeren van de manier waarop onderzoek en onderzoekers worden geëvalueerd en gestimuleerd, is moeilijk gebleken, omdat de evaluatiecriteria en gewoonten vaak zijn ingebed in academische culturen. In het huidige systeem worden onderzoekers en hun onderzoek beoordeeld op impactfactoren van tijdschriften, betrokken uitgevers en H-indices, en niet op kenmerken van werkelijke kwaliteit, echt gebruik, echte impact en openheid.

Onder die omstandigheden worden open science-praktijken vaak gezien als een extra last zonder beloning. In het slechtste geval worden ze gezien als schadelijk voor toekomstige financiering en loopbaan. Onderzoekers aan het begin van hun loopbaan zijn misschien het meest afhankelijk van de traditionele evaluatiecultuur voor loopbaanontwikkeling, een cultuur die wordt versterkt door gevestigde onderzoekers, maar ook door institutioneel, nationaal en internationaal beleid, inclusief financieringsmandaten.

Hoewel de Universiteit Utrecht rekening moet houden met de nationale en internationale context waarin onderzoekers zich bevinden, kan zij een voortrekkersrol spelen in de ontwikkelingen naar open science. Funders (bijv. Wellcome Trust, Research Councils UK en EU) en andere organisaties (bijv. UNL met het Standard Evaluation Protocol) hebben beoordelingscriteria aangepast, niet meer domweg tellen, maar nadrukkelijker kijken naar inhoudelijkheid en indicatoren voor maatschappelijke impact. Financiers beginnen ook hun criteria te veranderen en financieren niet alleen nieuwe onderzoekslijnen, maar ook replicatiestudies (bijv. NWO).

Enkele instellingen hebben hun promotie- en tenure-systemen al gewijzigd (bijvoorbeeld UMCU). Andere universiteiten veranderden hun gedragscode met open science-praktijken. Een ander belangrijk voorbeeld is de San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA), ondertekend door UNL en duizenden anderen, waaronder de Universiteit Utrecht.

DORA comitteert onderzoekers en belanghebbenden om afstand te nemen van op aantallen publicaties gebaseerde beoordelingen, alle soorten output mee te laten wegen en verschillende vormen van ‘metrics’ en narratieve beoordeling parallel te gebruiken. Het Leiden Manifesto biedt richtlijnen voor het verantwoord gebruik van statistieken. Ten slotte dragen financiers (bijv. ERC en NWO) die open access publiceren als eis stellen, waarbij gegevens worden gedeeld, ook bij aan het stimuleren van open science-praktijken door onderzoekers.

Trekkers Erkennen en waarderen

Erkennen en Waarderen Fellows

 

Zie ook: