Zonnepark kan zorgen voor meer of minder biodiversiteit

Het RTV Utrecht-programma Natuurlijk Zoëy dook in de complexe relatie tussen natuur en duurzaamheid. Het thema van zondag 20 juni was: Zonneparken en natuur. Aan het woord kwam Pita Verweij (Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling). Bekijk hier de uitzending.

Eddy Zoëy ging op bezoek bij het zonnepark in De Bilt dat naast het rioolwaterzuiveringsbedrijf ligt. Het zonnepark, gerealiseerd door het waterschap Stichtse Rijnlanden, bestaat uit 1000 panelen die samen gemiddeld zo’n 10 tot 20% van de benodigde elektriciteit aan de rioolwaterzuivering leveren. Op zonnige dagen kan dat oplopen tot wel 100%.

Zo zijn er in de regio wel meer zonneparken zoals bij Nieuwegein Galecop met ruim 8.000 panelen en die bij Eemnes langs de Rijksweg A1 met wel 19.000 panelen, en er wordt gebouwd aan een zonnepark bij Amersfoort. Duurzame schone energie, maar wat betekent zo’n zonneweide voor de natuur?

Plantendiversiteit

Dr. Pita Verweij is betrokken bij een onderzoek naar de effecten van zonneweides op plantendiversiteit, in 13 verschillende zonneparken in Nederland waaronder drie in de provincie Utrecht. Een artikel over dat onderzoek verschijnt binnenkort in het tijdschrift Landschap. Uit het onderzoek blijkt dat de zonneparken soms wel kunnen zorgen voor meer biodiversiteit. Maar dat is afhankelijk van bepaalde factoren .

Lichte begrazing

Pita: "Onder de panelen zijn effecten meetbaar van minder licht en veranderingen in de vochthuishouding. De diversiteit in soorten verandert. Wel maakt het voor het resultaat uit hoe het land ervoor gebruikt is. Als het een intensief gebruikt stuk landbouwgrond was dan zijn er nu in de gehele zonneweide meer soorten te vinden en dus gaat de biodiversiteit omhoog. Als het een braakliggend terrein was, dan was het al soortenrijk en verminderen de geplaatste panelen de biodiversiteit juist. Op basis van dit onderzoek kun je nieuwe zonneparken qua natuur zo duurzaam mogelijk ontwikkelen. Lichte begrazing kan zorgen voor meer variatie in de vegetatie en inzaaien van bloemrijke kruidenmengsels kan ook zorgen voor meer biodiversiteit.”

Afstand tussen de panelen

Charlotte Knegt (afgestudeerd masterstudent van de Universiteit Utrecht) heeft het veldwerk uitgevoerd voor het onderzoek. Een van de resultaten van het onderzoek is dat de afstand tussen de panelen belangrijk is. Regen en zonlicht bereiken de grond niet meer als de panelen tegen elkaar aanliggen. Op plekken waar er weinig licht valt is wel wat meer ruimte voor schaduw minnende planten. "In dit park in De Bilt liggen de panelen relatief ver uit elkaar. Precies waar het licht door de spleetjes tussen de panelen valt groeit nog wat vegetatie, maar dat was niet bij alle onderzochte parken zo", aldus Charlotte. Eddy: "Dus er valt nog wel wat winst te behalen als die sleufjes ertussen nog breder kunnen worden. "Charlotte: "Ook het feit dat hier de afstand van het paneel tot de grond best groot is, ze vrij schuin staan, en de rijen ver uit elkaar staan, zorgt ervoor dat er wat langer en meer licht valt onder de panelen. Dat zorgt weer voor meer plantengroei, waardoor meer verschillende soorten zich kunnen vestigen en we verwachten dat dit meer insecten aantrekt, zoals bijen en hommels.”

Fruitteelt

Eddy: "Wat zou een volgende stap kunnen zijn om zonne-energie en natuur of landbouw nog beter samen te kunnen laten gaan?" Pita: "Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan fruitteelt. Fruitteelt gaat heel goed met indirect licht. Je zou dus zonnepanelen met fruit kunnen combineren. We mogen wat betreft multifunctioneel landgebruik nog wel wat creatiever worden.“ Eddy: “Ik zie een combinatie met een voedselbos aankomen."