Werk en zorg combineren: hoe kan het beter?

Hoogleraar op het gebied van ‘Comparative Social Policy in relation to Social Inequalities’ aan de Universiteit Utrecht, Mara Yerkes, hield 4 april haar oratie ‘The Forest and the Trees’. In een persoonlijk relaas zette zij uiteen hoe mensen kunnen worstelen met de combinatie werk en de zorg voor een ander, vooral als de ander medische zorg nodig heeft. En wat sociaal beleid kan doen om ongelijkheid hierin te verhelpen.

Yerkes houdt zich in haar onderzoek onder meer bezig met mensen die een baan combineren met zorg. Deze zorg is uiteenlopend: van zorg voor de eigen kinderen tot mantelzorg voor een ouder die complexe zorgbehoeften heeft. Yerkes: “Ouders en mantelzorgers ervaren niet zelden moeilijkheden om een baan en die zorg te combineren. Dit wordt nog moeilijker op het moment dat degene die ze verzorgen, medische zorg nodig heeft. Dit kan vervolgens zijn weerslag hebben op hun eigen gezondheid en welzijn.”

Beleid

Veel landen hebben beleid om dit soort problemen op te lossen: arbeid-en-zorgbeleid. Dit beleid dient de werknemer te ondersteunen om werk en zorg goed te kunnen combineren. Yerkes: “Het frappante is echter: lang niet alle werknemers blijken in de praktijk toegang te hebben tot de middelen en ondersteuning om werk en zorg in de praktijk op een gezonde manier te combineren. Zelfs als dit beleid er wel is, ervaren mensen nóg meer problemen wanneer hun kind, partner, ouder of andere persoon die verzorgd wordt, medische zorg nodig heeft.”

Er zal een groter beroep worden gedaan op mantelzorgende familieleden.

Grotere ongelijkheid

Wanneer sommige mensen wel, en andere geen toegang hebben tot de gewenste ondersteuning, kan dit leiden tot ernstige en aanhoudende sociaaleconomische ongelijkheden. Yerkes: “En deze ongelijkheid zal de komende jaren alleen maar groter worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ouders van wie de kinderen psychische hulp nodig hebben, maar die op de almaar langere wachtlijst voor psychische zorg belanden. Maar denk ook aan de wens van regeringen om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen – terwijl deze mensen tegelijkertijd verschillende vormen van medische zorg nodig hebben. Hierdoor zal er een groter beroep worden gedaan op hun mantelzorgende familieleden, die naast het combineren van deze zorg met hun werk, óók door het medisch systeem moeten navigeren.”

Met haar leerstoel hoopt Yerkes, samen met andere wetenschappers, beleidsmakers en professionals, op zoek te gaan naar effectievere oplossingen voor deze problematiek. Meer over haar leerstoel is ook te lezen in het interview dat Yerkes had met De Correspondent.