Wat kan het onderwijs leren van ondernemerschap?

Johanneke van ‘t Land en Suzanne van Hoogstraten schreven voor hun master Onderwijswetenschappen hun scriptie over ondernemerschap en hoe ondernemers leren van hun sociale netwerk. Met medewerking van beginnende ondernemers uit verschillende branches hebben ze onderzocht welke rol het sociale netwerk speelt in hun ontwikkeling. Johanneke is hierbij ingegaan op kansenidentificatiecompetentie, de bedrevenheid in het vinden van nieuwe ideeën. Suzanne heeft zich verder verdiept in exploratief en exploitatief leren, hoe ondernemers respectievelijk iets nieuws leren en ze bestaande ideeën doorontwikkelen en uitwerken. 

Johanneke: Ondernemers moeten handig zijn in veel verschillende dingen, zoals het bedenken van nieuwe ideeën. Die bedrevenheid hierin, kansenidentificatiecompetentie of KIC, hebben sommige ondernemers van nature, maar het valt ook aan te leren. Ik vroeg me af hoe het sociale netwerk van ondernemers hierin een rol speelt.  

Suzanne: Het ondernemerschapsproces wordt vaak als een leerproces omschreven. Ik heb dan ook onderzocht wat de precieze rol van het sociale netwerk van een ondernemer is als het gaat om de exploitatieve en exploratieve leerprocessen.

Yvette Baggen was de scriptiebegeleider van Johanneke en Suzanne en is gespecialiseerd in ondernemerschap en ondernemend leren. ‘Ondernemerschap gaat over verschillende disciplines heen en juist daarom is het zo interessant in het kader van onderwijs. Het belang dat ondernemers hebben van hun sociale netwerk kun je ook doortrekken naar hoe studenten leren. Welke sociale banden gebruiken zij voor welke vraagstukken? Ondernemend leren heeft heel veel potentie voor studenten.’ 

Outer en inner circle

Suzanne: Een opmerkelijk resultaat vind ik dat uit het onderzoek naar voren komt dat ondernemers ook heel veel steun uit hun sociale netwerk halen. Onze vragen gingen veel meer over het leerproces, maar de emotionele band die je hebt met een persoon blijkt net zo belangrijk te zijn. 

Johanneke: Ik had verwacht dat mensen die verder van je af staan (de outer circle) belangrijker zouden zijn voor kansenidentificatie. Ondernemen heeft impact op je leven en de mensen die dichtbij je staan (de inner circle) groeien met je mee. Je zou dus verwachten dat deze mensen minder belangrijk zijn voor nieuwe ingevingen. Dit bleek niet altijd het geval te zijn. De inner circle is juist ook belangrijk voor nieuwe input omdat het mensen zijn die je vertrouwt. Voor vragen over persoonlijk ontwikkeling gaan ondernemers dus vaker naar mensen in de inner circle. Hoe specifieker de vraag op kennis en expertise is gericht is, hoe meer ondernemers bereid zijn in de outer circle te kijken: ‘Ken ik nog een tante van een vriend die me meer kan vertellen over het ontwikkelen van een nieuw product?’

Suzanne: Ondernemers denken dus heel goed na over bij wie ze aankloppen voor welk vraagstuk en dat is een belangrijk leerproces. 

Yvette: In onderwijskunde is bekend dat advies vragen vaak door expertise gestuurd is. In het ondernemerschapsveld wordt er vaker gekeken naar de emotionele banden: de strongen de weak ties. Het is nieuw om naar de combinatie te kijken: Heb ik vertrouwen of juist expertise nodig?

Ondernemerschapsonderwijs

Suzanne en Johanneke zijn allebei al langer geïnteresseerd in ondernemerschap. Johanneke heeft een eigen onderneming in onderwijsontwikkeling en heeft ook een e-learning over ondernemen gemaakt. Suzanne heeft tijdens haar bachelor het vakEssentials of Entrepreneurshipgevolgd en ziet in haar omgeving veel mensen die een onderneming starten. Dat maakt haar ook geïnteresseerd in het leerproces van de ondernemer. Tegenwoordig werkt ze bij Educate-IT waar ze ook een rol voor haar onderzoek ziet: ‘In het onderwijs kunnen we veel toepassen van de manier waarop ondernemers leren. Studenten moeten meer eigenaarschap over hun onderwijs krijgen, waardoor ze zich ondernemender kunnen gedragen. Hierbij verandert zowel de rol van de student als de rol van de docent.’ 

Yvette: Dit onderzoek betekent niet dat alle studenten nu maar een onderneming moeten opstarten. Maar net als ondernemers hebben studenten veel te maken met onzekerheid en het is interessant om te zien hoe daar mee omgegaan wordt. 

Suzanne: Onderwijs zou meer kunnen gaan over doen, experimenteren, vallen en opstaan. 

Johanneke: En over het benutten van kansen. Dat kan in het onderwijs net zo goed. 

Yvette: Het is heel waardevol als het leerproces ondernemend is opgezet. Als je als docent leerverrassingen kan toelaten in je onderwijs, dan krijg je heel leuk onderwijs met gemotiveerde studenten. 

Ben je ook geinteresseerd in ondernemerschapsonderwijs? In samenwerking met Centre for Academic Teaching heeft het Centre for Entrepreneurship een Special Interest Group Entrepreneurship Education opgericht. De volgende bijeenkomst wordt geleid door Yvette en is op donderdag 20 september. Aanmelden kan via dezelink. 

Johanneke en Suzanne zijn bezig met de publicatie van een gecombineerd artikel over hun scripties. Tot die tijd is een samenvatting hier te vinden.