Voorbij de witte onschuld

Vierhonderd jaar kolonialisme heeft sporen nagelaten in onze huidige samenleving. Racisme en ongelijkheid zijn nog altijd aan de orde van de dag, maar toch wordt door velen gedacht dat racisme in hedendaags Nederland nauwelijks voorkomt. Hoe kan dit? Prof. dr. Gloria Wekker vertelt in een lezing bij Studium Generale hoe hedendaags racisme voortkomt uit de koloniale erfenis.

Cultureel archief

Wekker stelt dat Nederland in al die jaren een cultureel archief heeft opgebouwd: een verzameling historisch bepaalde ideeën, houdingen en gevoelens tegenover mensen van kleur. De ontkenning van racisme is volgens Wekker typerend voor de manier waarop Nederland met het culturele archief omgaat. Dit noemt ze de mythe van de witte onschuld, die in stand gehouden wordt door de verhalen over de Nederlandse tolerantie die keer op keer verteld worden: "We zijn een klein landje. Gastvrij tegenover minderheden, tolerant tegenover de LGBTQ-gemeenschap en blind voor kleuren – wij doen niet aan ras." Het Nederlandse zelfbeeld van witte onschuld weerhoudt ons ervan ons kritisch op te stellen tegenover het verleden.

Voorbij de witte onschuld

Om problemen omtrent racisme en ongelijkheid aan te pakken zijn er enkele punten die aandacht verdienen volgens Wekker. Allereerst moet er niet weggekeken worden van alledaags racisme, wees niet onverschillig en durf in te grijpen, zegt Wekker. Daarnaast moet het koloniale verleden onderdeel worden van ons collectieve bewustzijn, bijvoorbeeld door actief te herdenken. Ook voor het onderwijs is een belangrijke rol weggelegd: daarin zou meer aandacht moeten zijn voor het (voormalig) koloniale perspectief en ruimte gemaakt moeten worden voor een diverser curriculum.

Verslag van haar lezing gehouden op 26 april 2017 bij Studium Generale.