Verdrinking van de Mekongdelta dreigt door bodemdaling
In slechts 25 jaar is de Mekongdelta van een stabiel gebied veranderd in een snel zakkende delta. Met een nieuw driedimensionaal grondwatermodel van de volledige delta hebben onderzoekers van de Universiteit Utrecht en Deltares in kaart gebracht hoeveel en waar de bodem daalt door grondwateronttrekking.
Uit de studie blijkt dat Vietnam zichzelf steeds sneller naar beneden pompt. De daling is nu op enkele centimeters per jaar en is daarmee een stuk hoger dan de wereldwijde zeespiegelstijging van enkele millimeters per jaar. Dat is alarmerend voor de delta die slechts 1-2 meter boven de zeespiegel ligt. Verzilting, toenemende overstromingsrisico’s en kusterosie liggen op de loer. Zonder maatregelen komt dit vruchtbare gebied waar 20 miljoen mensen wonen en dat voor bijna 200 miljoen mensen voedsel produceert in gevaar.
Grondwateronttrekking een belangrijke oorzaak van bodemdaling
In de publicatie Impacts of 25 years of groundwater extraction on subsidence in the Mekong delta, Vietnam laten de onderzoekers zien dat grondwateronttrekking een belangrijke oorzaak is van de bodemdaling in de Mekongdelta. Het 3D grondwatermodel is gebaseerd op geologische en geotechnische data, grondwaterstandmetingen en is vergeleken met hoogtemetingen door satellieten.
“Het is de eerste keer dat een delta van deze grootte is gemodelleerd om bodemdaling te berekenen”, vertelt Philip Minderhoud, promovendus bodemdaling. “Uit onze studie blijkt dat de delta 1-3 cm per jaar zakt en dat deze snelheid toeneemt. Op sommige plekken zien we zelfs een daling van 25-35 cm in de afgelopen 25 jaar. Het laat zie hoe groot dit sluipende probleem is, zelfs groter dan wij verwachtten." Dat bodemdaling verstrekkende gevolgen heeft voor de leefbaarheid in de Mekongdelta begint langzaam door te dringen in Vietnam. De onttrekkingen van grondwater voor drinkwater, landbouw en vis- en garnalenkwekerijen, zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor de sterke bodemdaling.
Bodemdaling onderdeel van een klimaatbestendig Vietnam
Door dit onderzoek kan Vietnam bodemdaling meenemen in hun plannen om dit economisch belangrijke gebied klimaatbestendig te maken. De vervolgstap is om het model uit te breiden zodat het gebruikt kan worden om toekomstvoorspellingen te maken. “Grondwateronttrekkingen zijn niet de enige oorzaak van bodemdaling in dit gebied”, vertelt Gilles Erkens, bodemdalingsexpert bij Deltares. “Naast grondwateronttrekkingen uit de diepere grondlagen zijn er meer bodemdalingsoorzaken zoals o.a. samendrukking door aanbrengen van belastingen en verlagen van de ondiepe grondwaterstand”. In het vervolgonderzoek willen de onderzoekers achterhalen wat de verschillende oorzaken zijn van de daling die aan het oppervlak wordt waargenomen.
Bodemdaling wereldwijd sluipend probleem
Bodemdaling is een sluipend probleem dat vaak pas wordt opgemerkt als er schade optreedt. Andere laaggelegen delta’s zoals in Bangladesh, Indonesië, China en de Verenigde Staten kunnen profiteren van dit onderzoek en de resultaten. “Met dit Mekongdeltaonderzoek is een belangrijke eerste stap gezet om oorzaken van bodemdaling in delta’s beter te begrijpen en haalbare oplossingen te ontwikkelen”, vertelt Esther Stouthamer, bodemdalingsonderzoeker en trekker van het onderzoeksprogramma Future Deltas van de Universiteit Utrecht.
Future Deltas richt zich op de ontwikkeling en integratie van kennis voor een wereldwijd duurzaam deltabeheer. Bodemdaling is hierbinnen naast overstroming en verzilting één van de belangrijke speerpunten.