Unieke erotische liedtekst in oud-Surinaams ontdekt
Een gesprek tussen een man en een vrouw met een uitgesproken erotisch karakter in het Sranantongo: dat is de inhoud van een liedtekst uit de achttiende eeuw, die onlangs is gevonden in het Stadsarchief Amsterdam in het archief van de Weeskamer. Een uitzonderlijke vondst omdat van dit genre geen achttiende-eeuwse Surinaamse teksten bekend zijn. Taalwetenschapper dr. Margot van den Berg (Utrecht Institute of Linguistics OTS) werkte mee aan de transcriptie en de vertalingen van dit pikante lied naar modern Sranantongo en Nederlands.
Het Sranantongo is een van de weinige creooltalen met een rijke geschreven traditie die teruggaat tot ver in de achttiende eeuw. Taalgidsen, toneelteksten, bijbelvertalingen en kerkelijke gezangen geven ons een goed beeld van het taalgebruik en de taalsystematiek van het achttiende-eeuwse Sranantongo. Eén genre, dat van de erotische literatuur, bleef echter tot op heden onbesproken omdat er simpelweg geen Surinaamse teksten waren overgeleverd.
Eerste kennismaking met dit genre
Margot van den Berg, universitair docent Sociolinguïstiek aan de Universiteit Utrecht, reconstrueerde in haar proefschrift in 2007 het achttiende-eeuwse Sranantongo op basis van historische teksten en de hedendaagse Creool- en Marrontalen van Suriname. Volgens haar is de gevonden tekst uniek: “De ontdekking van deze zinnenprikkelende liedtekst stelt ons voor het eerst in staat om van dit genre kennis te nemen.”
Watermerk
Het lied in zeven strofen is van een onbekende maker. De datering is herleid op basis van andere documenten die bij de tekst gevonden zijn. Het watermerk ‘Pro Patria’ in het papier geeft een tweede indicatie dat het document is te herleiden tot de achttiende eeuw.
Origineel en vertaling
Het Stadsarchief heeft de originele tekst, een hertaling naar het hedendaagse Sranantongo en een vrije vertaling naar het Nederlands gepubliceerd op haar website. Zaterdag 21 november droeg theatermaker Jenny Mijnhijmer het lied voor in de Muiderkerk in Amsterdam. Het Parool wijdde op 20 november een bericht aan de vondst.
De liedtekst is in de Archiefbank van het Stadsarchief te vinden in het Archief van de Weeskamer (5073) onder inventarisnummer 4509.