Sectorbeelden voor een krachtige onderzoeksagenda in de nabije toekomst

Op maandag 10 december zijn de zogenaamde sectorbeelden Bèta, Techniek en Social Sciences & Humanities (SSH) door Bert Meijer (hoogleraar Organische chemie TU/e) en Mark Bovens (hoogleraar Bestuurs- en organisatiewetenschap, Universiteit Utrecht) aangeboden aan het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen.

Onder hun leiding is de afgelopen maanden op verzoek van de VSNU door vele betrokkenen uit alle universiteiten intensief samengewerkt om per sector tot heldere onderzoeksprioriteiten voor de komende jaren te komen. Deze sectorbeelden zijn een direct gevolg van de investeringen die door dit kabinet gedaan worden in onderzoek en innovatie. De plannen zullen uitgaan van een besteedbaar budget van 70 miljoen euro. Er zijn scherpe keuzes gemaakt, die een stevige basis bieden voor werkbare sectorplannen. Onder leiding van Meijer en Bovens en met de inzet van de vele decanen uit alle betrokken disciplines is daarmee voorgesorteerd op een krachtige onderzoeksagenda voor de nabije toekomst.

Bèta en Techniek: ruimte voor talent en nationale kwaliteiten

In het sectorplan bèta, alsook in het sectorplan techniek wordt ingespeeld op de forse druk die er sinds enkele jaren op deze disciplines staat. Maatschappij en bedrijfsleven staan te springen om bèta-/technisch talent en hun onderzoeksresultaten.

In het sectorplan bèta hebben vier van de acht disciplines duidelijke, landelijke afspraken gemaakt over welke instellingen en disciplines aan de slag kunnen met de middelen. De inhoudelijke prioriteiten zijn binnen de disciplines als volgt:

• Informatica (o.a. data modelleren, machinale interactie, veiligheid en privacy)
• Natuurkunde (o.a. deeltjesfysica, quantumtechnologie, energie en duurzaamheid)
• Scheikunde (o.a. chemische technologie en conversie, chemie van leven)
• Wiskunde (o.a. cryptografie, algoritmes, onzekerheidskwantificatie en netwerken)

In de techniek is ervoor gekozen om, met het oog op maatschappelijke impact en relevantie voor het onderwijs, de versterking te richten op de nationale kwaliteiten in de construerende technische wetenschappen. Meer concreet gaat het dan om een focus op elektrotechniek, werktuigbouwkunde (inclusief lucht- en ruimtevaarttechniek) en civiele techniek.

Social Sciences and Humanities (SSH): digitalisering en samenwerking

Door het beperktere budget van 10 miljoen euro (voor Bèta en techniek is 60 miljoen euro beschikbaar), kent het sectorbeeld voor de Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen een nog scherpere focus. De 52 decanen uit het grote SSH-domein hebben zich gecommitteerd aan één disciplineplan en één domeinbreed plan, die beide urgent aandacht verdienen. In de eerste plaats ligt er nu een domeinbreed digitaliseringsplan waarmee vooral ook de samenwerking tussen de sociale en de geesteswetenschappen wordt versterkt. Hiervoor is vier miljoen euro ter beschikking gesteld.

Rechtsgeleerdheid: impuls voor promovendi en vrouwelijke hoogleraren 

Zes miljoen uit de eerste geldstroom zal ingezet worden voor een sectorplan voor de Rechtsgeleerdheid. Met dit plan wordt vooral ruimte geboden aan jonge onderzoekers: er komen 40 plekken voor promovendi, er wordt ingezet op versnelling van promotietrajecten, en postdocs krijgen meer ruimte voor onderzoekstaken. Van de nieuwe benoemingen tot hoogleraar zal 50% vrouwen betreffen.

Ik ben er heel trots op dat de andere sectoren zich zo constructief hebben opgesteld en dat we nu een baanbrekend scherp plan kunnen presenteren.

Mark Bovens: ‘De Rechtsgeleerdheid heeft op dit moment grote moeite om goede onderzoekers aan te trekken en te behouden. Tegelijkertijd zijn vraagstukken uit deze sector, denk bijvoorbeeld aan het soepel oplossen van conflicten, digitalisering van de rechtspraak en het door private partijen waarborgen van publieke belangen, zoals het voorkomen van de opwarming van de aarde, ontzettend relevant voor de samenleving. Ik ben er daarom heel trots op dat de andere sectoren zich zo constructief hebben opgesteld en dat we nu een baanbrekend scherp plan kunnen presenteren’.

Aan het sectorbeeld Rechtsgeleerdheid is intensief meegewerkt door de Raad van Decanen Rechtsgeleerdheid, onder voorzitterschap van Ton Hol (Rechtsgeleerdheid, Universiteit Utrecht) en door Annie Tummers (directeur van het departement Rechtsgeleerdheid) in de rol van secretaris van Mark Bovens, specifiek voor het sectorbeeld Rechtsgeleerdheid.

Lees meer over de sectorbeelden in het nieuwsbericht op de website van de VSNU.