Partneralimentatie herzien: “Wij verwachten meer gerechtelijke procedures”
Simpeler, eerlijker, korter. Dat is het streven van de nieuwe Wet Herziening Partneralimentatie, die sinds 1 januari 2020 geldt. Pakt het ook zo uit in de praktijk? Experts in het familierecht, van het onderzoekscentrum UCERF van de Universiteit Utrecht, geven commentaar en context in een nieuw boek.
De maximale duur van partneralimentatie is sinds januari 2020 wettelijk ingekort van 12 jaar naar 5 jaar, met enkele uitzonderingen. De initiatiefnemers van de nieuwe wet willen dat ex-partners korter financieel afhankelijk blijven van elkaar. “Onze alimentatie-wetgeving stamt nog uit de tijd dat mannen het geld verdienden en vrouwen thuis voor het huishouden zorgden. Die tijd ligt gelukkig ver achter ons”, zegt bijvoorbeeld Attje Kuiken (PvdA), één van de initiatiefnemers.
Alleen de duur van partneralimentatie is veranderd
In het boek Commentaar & Context Wet herziening partneralimentatie beschrijven prof. dr. Wendy Schrama, dr. Bregje Dijksterhuis en dr. Naomi Spalter, hoe de nieuwe wet tot stand kwam en geven commentaar bij onderdelen. Het boek is bedoeld voor rechters, advocaten, mediators, collega juristen, wetenschappers en wellicht mensen die zelf met partneralimentatie te maken hebben. De belangrijkste verandering in de wet is de duur van partneralimentatie. “In 1971 kon je nog levenslang recht hebben op partneralimentatie”, legt Naomi Spalter uit, “in 1994 werd dat maximaal 12 jaar, nu dus maximaal 5 jaar, met uitzonderingen. Eerst was het plan om het hele stelsel van partneralimentatie te herzien: de hoogte, de berekeningsmethodes, de grondslagen, maar uiteindelijk is besloten alleen de duur te wijzigen.”
Veel open eindjes
De drie experts in familierecht van de Universiteit Utrecht zijn kritisch. “De veranderingen zijn niet allemaal goed beargumenteerd. Er zijn een aantal grote onduidelijkheden waar bijvoorbeeld advocaten en rechters in de praktijk mee moeten omgaan. Wij hopen dat ons boek daar hulp bij biedt”, zegt Spalter. Eén van die onduidelijkheden is bijvoorbeeld de bepaling “kinderen uit het huwelijk geboren”. Wie voor jonge kinderen zorgt, kan langer dan de maximale vijf jaar partneralimentatie krijgen omdat het lastiger is om naast die zorg veel te werken. De partneralimentatie eindigt dan als het jongste kind twaalf jaar wordt. Dit geldt voor kinderen die uit het huwelijk zijn geboren. Maar wat als het kind vóór het huwelijk uit diezelfde relatie is geboren? Of als het om stiefkinderen gaat? De wet en de wetgeschiedenis zijn daar niet duidelijk over, aldus Naomi Spalter.
Verlenging van de verkorte partneralimentatie is eenvoudiger gemaakt. Wij verwachten dat het aantal procedures hierover zal toenemen en dat rechters vaker verlenging zullen toekennen.
“De mogelijkheid om de verkorte partneralimentatie te verlengen na het verstrijken van de termijn is in de nieuwe wet ook eenvoudiger gemaakt. In combinatie met de kortere duur denken wij dat mensen dus vaker verlenging zullen vragen en dat rechters sneller geneigd zullen zijn de onderhoudsplicht te verlengen. We verwachten dus meer procedures. Dat was niet het doel van de wetsherziening.”
19 maart symposium familierecht
Deze en andere kritiek zal binnenkort ook te horen zijn op het UCERF symposium over familierecht aan de Universiteit Utrecht. Naomi Spalter, die zelf in 2013 promoveerde op de grondslagen van partneralimentatie, zal daar een lezing geven over de Wet Herziening Partneralimentatie. Het symposium gaat over verschillende actuele ontwikkelingen en is zeer geschikt voor professionals werkzaam binnen de praktijk van het familierecht.
Het boek Commentaar & Context Wet herziening partneralimentatie is op papier en als e-book verkrijgbaar bij uitgeverij Boom.