Omgaan met informatiestress

Om te weten wat er wel en niet nodig is voor de gezondheid, opvoeding en het welzijn van kinderen, moeten DoY-onderzoekers met beide benen in de alledaagse werkelijkheid staan. Met dit in gedachten hebben we waardevolle contacten gelegd in onze maatschappelijke adviesraad. In een reeks interviews stellen we ze aan u voor. In dit nummer: Wilma de Rek, schrijver over wetenschap en chef Boeken bij de Volkskrant, en Hetty Linden, directeur Volksgezondheid van de Gemeente Utrecht.

Wilma de Rek publiceerde onlangs een boek getiteld ‘Van Big Bang tot burn-out'. Ze schrijft over wetenschap op een manier die ook voor leken begrijpelijk is, in de Volkskrant en in diverse publicaties in de categorie ‘populaire wetenschap’. Voor Dynamics of Youth betekent dit dat ze kan helpen om beter grip te krijgen op de overstelpende hoeveelheid onderzoeksresultaten. Zo zorgt DoY dat nieuwswaardige informatie wordt omgezet in verhalen die voor iedereen interessant zijn.

Stress en kinderen

"Het boek, dat ik met psychiater Witte Hoogendijk heb geschreven, gaat over ons stresssysteem. We beschrijven het vanaf de Big Bang tot aan het heden, en kijken ook naar wat stress met jongeren doet. Ik vind dat heel interessant, gezien de enorme hoeveelheid informatie waaraan ze tegenwoordig blootgesteld worden. Ik ben van 1963, dus ik weet nog hoe het is om offline te leven.

Toen ik kennismaakte met Dynamics of Youth heb ik met een onderzoeker gesproken over slaapstoornissen bij kinderen. Blijkbaar komen die veel vaker voor dan voorheen: er is meer geluidsoverlast, meer gezinnen wonen in drukke steden en mensen slapen korter. Wat voor impact heeft dit op de ontwikkeling van kinderen? Hoe gebruiken kinderen hun eigen mogelijkheden om met stress om te gaan, of met dingen als slaapgebrek en een overdaad aan informatie? Die overdaad neemt snel toe, vooral door die ellendige mobieltjes. Het mobieltje is het eerste wat mijn zonen zien als ze wakker worden en het laatste voordat ze gaan slapen. Voor volwassenen geldt exact hetzelfde.”

Het is erg belangrijk om wetenschappelijk te onderzoeken wat stress met ons doet, vindt De Rek. "Pas is bijvoorbeeld in Frankrijk een wet in werking getreden die werknemers het recht geeft om ‘s nachts en in het weekend niet door hun baas te worden gebeld of gemaild. Wat je daar verder ook van vindt, het is in ieder geval een belangrijk signaal dat stress onze gezondheid beïnvloedt. Depressie en burn-out zijn een maatschappelijk probleem geworden.”

Mensen slapen korter: wat voor impact heeft dit op de ontwikkeling van kinderen?

Meer focus

De redactie van de Volkskrant wordt elke dag overspoeld door persberichten over allerlei wetenschappelijke onderwerpen. Journalisten zijn perfect getraind om hieruit de nieuwswaardige artikelen te selecteren. "Ik begrijp dat Chantal Kemner mij gevraagd heeft als maatschappelijk partner, zowel vanwege mijn expertise als schrijver over wetenschap als vanwege mijn journalistieke ervaring: met name om informatie voor een breed publiek interessant en toegankelijk te maken.”

En waar draait het bij DoY vooral om volgens De Rek? "Ik zie het uiteindelijke doel nog niet helemaal voor me. Het KinderKennisCentrum is daarentegen een duidelijke zaak: het hoofddoel is om zo veel mogelijk kennis te vergaren. Wat ik graag zou willen is dat het centrum hét instituut wordt waar mensen terecht kunnen met al hun vragen, een plek waar ze worden geholpen door slimme mensen die hen ook effectief kunnen doorverwijzen als ze zelf de antwoorden niet hebben.”

Hetty Linden: Gemeente Utrecht

Hetty Linden, directeur Volksgezondheid van de Gemeente Utrecht, studeerde Voeding en Gezondheid aan de Universiteit van Wageningen, waar zij afstudeerde als epidemioloog. Haar afdeling besteedt al jaren speciale aandacht aan 'Gezond stedelijk leven', zowel binnen als buiten Utrecht. Dit aandachtsgebied van de gemeente heeft dan ook meerdere raakpunten met Dynamics of Youth. En omdat DoY momenteel de mogelijkheden verkent voor gezamenlijke gegevensvergaring met de Gemeente Utrecht (bijvoorbeeld als aanvulling op de nationale jeugdmonitor) is Hetty Linden de perfecte campuspartner.

GEZONDE KINDEREN

"Ons doel is dat kinderen zo gezond mogelijk opgroeien. In dit opzicht (en ook in andere opzichten, omdat we aansluiten bij alle vier de strategische thema's van de Universiteit Utrecht), is de gemeente Utrecht al partner van de Universiteit Utrecht, het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Universitair Medisch Centrum Utrecht." De Gemeente Utrecht is een van de oprichters van het Utrecht Science Park, waar ondernemers, bedrijven en onderzoekers samenkomen om te ontdekken welke ideeën daadwerkelijk 'op de markt' kunnen worden gebracht.

Bij het leggen van betekenisvolle contacten voor Dynamics of Youth ziet Linden een belangrijke rol weggelegd voor de gemeente. "We kunnen helpen om de samenwerking op allerlei gebieden te bevorderen, van gemeenteniveau tot bedrijfsniveau, omdat we een breed beeld hebben van wat er in de maatschappij speelt. En via ons jeugdgezondheidsnetwerk heeft de gemeente zicht op alle jongeren.”

Ons doel is dat kinderen zo gezond mogelijk opgroeien.

Vergroten van expertise

Hier ligt de volgende taak voor de gemeente: stel Dynamics of Youth praktische vragen die kunnen fungeren als hoekstenen voor grote of kleine onderzoeksprojecten. "In ons streven naar een gezond leven voor alle kinderen proberen we proactief te zijn, dus we willen altijd meer inzicht in hoe we dit zo goed mogelijk kunnen doen. Dynamics of Youth kan een grote rol spelen bij het vergroten van onze expertise.”

Linden moet even nadenken als ze wordt gevraagd om voorbeelden te geven van samenwerking waarbij gemeentelijke ervaring de academische kennis versterkt (en andersom). "Er zijn tientallen projecten die een verschil maken en ik wil ze niet te kort doen door er maar een paar uit te lichten." Maar na enig aandringen noemt ze er twee:

De afdeling Pedagogiek van de Universiteit Utrecht maakt deel uit van de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Utrecht. Hierbij bundelen ouders en professionals hun krachten om het best mogelijke onderwijs voor kinderen op middelbare scholen te ontwikkelen.

Van onschatbare waarde bij het opsporen en voorkomen van kindermishandeling is de bijdrage van kinderarts en lid van de Taskforce kindermishandeling Elise van de Putte (Wilhelmina Kinderziekenhuis). Haar onderzoek heeft geleid tot een overzicht van lichamelijke en psychologische signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling, bedoeld voor huisartsen en jeugdzorgwerkers in en rond Utrecht.

De nabije toekomst

Spelen er kwesties die volgens Linden baat zouden hebben bij samenwerking tussen DoY en de gemeente in de nabije toekomst? "Wat me te binnen schiet is de vraag hoe we moeten omgaan met chronisch zieke kinderen die zijn uitbehandeld. Hoe zorgen we ervoor dat ze weer op een goede manier kunnen terugkeren in hun wijk? Zo’n proces moet professioneel en met heel veel warmte en zorg worden uitgevoerd."

Ze concludeert: "Waarschijnlijk spelen er in Utrecht nog veel meer dingen waar ik geen weet van heb, maar die interessant zouden zijn voor DoY-onderzoekers. Maar dat is niet erg. Zóveel algemene kennis hoeft er van een campuspartner nou ook weer niet verwacht te worden. Dynamics of Youth heeft zó'n breed spectrum!"

Dynamics of Youth

Als een van de vier strategische thema's van de Universiteit Utrecht combineert Dynamics of Youth hoogwaardig kinderonderzoek van alle zeven faculteiten. Binnen Dynamics of Youth integreren onderzoekers uit verschillende disciplines hun expertise om cruciale vragen voor toekomstige generaties te beantwoorden. Hoe helpen we onze kinderen om zich te ontwikkelen tot evenwichtige personen die succesvol functioneren in een snel veranderende samenleving?