Nieuw online bronnenboek maakt culturele uitwisseling tijdens Eerste Wereldoorlog zichtbaar
Het nieuwe online bronnenboek Cultural Exchange in a time of Global Conflict maakt een scala aan zeldzame en vaak nooit eerder gepubliceerde primaire bronnen over culturele uitwisselingen tijdens de Eerste Wereldoorlog toegankelijk. Vanuit de Universiteit Utrecht zijn dr. Tessa Lobbes en prof. dr. Geert Buelens betrokken bij het project.
Dit bronnenboek is een verrijking voor historisch onderzoek naar deze Wereldoorlog doordat het primaire bronnen uit diverse taalgebieden in Engelse vertaling en in digitale vorm bij elkaar brengt.
Van dagboeken tot landkaarten
Deze oorlog bracht soldaten, intellectuelen, verpleegsters, werkers, geheim agenten, feministen, propaganda-ambtenaren van over de hele wereld met elkaar in contact. Dit gebeurde zowel in de loopgraven als aan het thuisfront en in projecten van oorlogspropaganda en spionage. De bronnen zijn divers van aard en bevatten zowel brieven, officiële oorlogspropaganda, dagboeken, muziekfragmenten en visuele bronnen zoals kunstwerken, filmfragmenten en landkaarten. Lobbes: “De bronnen tonen hoe dit bij uitstek globale conflict het wereldbeeld van onder meer Belgische priesters, Poolse kunstenaars, Maori-dokters, Indiase sepoys en Indonesische intellectuelen uitdaagde."
Een echte wereldoorlog
Deze bronnenverzameling demonstreert dat de Grote Oorlog zonder meer als een echte Wereldoorlog moet worden bestudeerd. De bronnen beperken zich niet tot het Westelijk Front of tot een oorlog van Europeanen, maar zoomen in op twee groepen mensen die vaak in de marge van de geschiedschrijving over deze oorlog vertoeven, namelijk de koloniale onderdanen van de Europese wereldrijken en de inwoners van neutrale landen.
Via de bronnen worden onder meer de rol van ‘neutrale’ Nederlandse en Indonesische intellectuelen in deze oorlog en de oorlogservaringen van Indiase, Tunesische en Maori soldaten, dokters en arbeiders belicht.
Thema’s
Het bronnenboek brengt de bronnen zinvol met elkaar in verband door de culturele uitwisselingen te thematiseren in categorieën zoals ‘race’, ‘gender’, ‘mobility’, ‘neutrality’, ‘religion’, ‘imperial strategy’ ‘propaganda’ en ‘intellectual exchange’. Op de website staan verder thematische essays die de bronnen in een breder kader plaatsen. De zoekfunctie maakt het bronnenboek makkelijk doorzoekbaar.
Samenwerking
Het online bronnenboek is tot stand te gekomen door samenwerking tussen de Universiteit Utrecht, King's College London, Zentrum Moderner Orient in Berlijn en de Adam Mickiewicz Universiteit in Poznań. Het is een van de eindproducten van het driejarig HERA-onderzoeksproject Cultural Exchange in a Time of Global Conflict: Colonials, Neutrals and Belligerents during the First World War.