MRI-onderzoek van de hersenontwikkeling rond de geboorte

De Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht doen samen een groot onderzoek naar hersen- en gedragsontwikkeling bij gezonde kinderen: het YOUth-onderzoek. YOUth volgt baby's en schoolkinderen terwijl ze opgroeien. Onlangs breidde YOUth de studie bij baby’s uit. Een groep van in totaal 100 gezonde zwangere vrouwen krijgt bij 30-33 weken zwangerschap een MRI-scan, zodat de hersenen van hun nog ongeboren baby in kaart kunnen worden gebracht. Met als doel: de hersenontwikkeling van deze gezonde kinderen vergelijken met die van prematuur geboren baby’s.

Het brein van premature baby's

De hersenontwikkeling van premature baby’s loopt vaak vertraging op waardoor zij op latere leeftijd cognitieve en sociale problemen ontwikkelen. Door de gezonde en de te vroeg geboren groep met elkaar te vergelijken, hopen de onderzoekers beter inzicht te krijgen in de hersenontwikkeling van baby’s en zo betere voorspellingen te kunnen doen van mogelijke problemen die prematuur geboren baby’s kunnen ontwikkelen.

Het brein is een complex systeem dat grotendeels wordt gevormd tijdens de zwangerschap. Na een voldragen zwangerschap verschilt de hersenstructuur bij de geboorte niet veel van die van volwassenen. MRI-hersenonderzoek heeft aangetoond dat vroeggeboorte, vooral vóór de zwangerschapsduur van 28 weken, een aanzienlijke invloed kan hebben op dit kwetsbare proces. De hersenen zijn vaak kleiner, de rijping van de hersenschors blijft achter en de witte stof is minder ontwikkeld. Vroeggeboren kinderen hebben daardoor op latere leeftijd vaak problemen met concentratie, planning en sociaal functioneren.

We kunnen nu nog beter inzicht krijgen in de manier waarop het kinderbrein gevormd wordt.

Meer kennis over de invloed van vroeggeboorte

Niet alle premature kinderen ontwikkelen die problemen en het is daarom belangrijk om de hersenontwikkeling beter te kunnen bestuderen en de ontwikkeling te kunnen vergelijken met baby’s die gezond en op tijd ter wereld komen. Tot nu toe werd vooral onderzoek gedaan naar baby’s met een afwijkende hersenontwikkeling. In dit onderzoek worden voor het eerst de hersenen van gezonde kinderen, zelfs al voor hun geboorte, uitgebreid in kaart gebracht. MRI tijdens de zwangerschap is volkomen veilig. Er is geen sprake van ongezonde straling zoals röntgenstraling.

"Dit onderzoek is een geweldige kans om de ontwikkeling van premature baby's te vergelijken met een gezonde groep," zegt Manon Benders, hoogleraar neonatologie. “Het is een gezamenlijke inspanning van verloskundigen en andere jeugdwerkers. Het is aannemelijk dat een vroeggeboorte een grote negatieve invloed heeft op de hersenontwikkeling en dus op latere cognitieve en sociale vaardigheden. De omgeving van de Neonatale Intensive Care Unit is nogal wat: ventilatie, een voedingssonde, operaties, etc. Een van de mogelijkheden is dat de hersenen van premature baby's zich sneller ontwikkelen vanwege al die stimuli die ze krijgen. Het is nog niet bekend, maar zeer interessant en belangrijk voor de voorspelling en begeleiding van deze patiënten in de eerste jaren van hun leven. Door vroege diagnose en risico's te identificeren en te verbeteren, kunnen we eerdere en betere therapieën bieden voor kinderen met ontwikkelingsproblemen."

Uitbreiding van het YOUth-onderzoek

"Bij YOUth onderzoeken we welke rol hersenontwikkeling speelt bij de gedragsontwikkeling van kinderen," vertelt YOUth-cohortmanager Charlotte Onland-Moret. YOUth zoekt in totaal 3.000 zwangere vrouwen en 3.000 schoolkinderen die mee willen doen. Het onderzoek volgt de kinderen voor langere tijd.

Honderd zwangere vrouwen en hun baby's gaan meedoen aan de nieuwe MRI-studie. Onland-Moret: "Nog niet eerder zijn in Nederland MRI-beelden van het babybrein gemaakt tijdens de zwangerschap en vlak na de geboorte in de algemene populatie. Deze MRI-studie is daarom uniek."

"Dit onderzoek is een heel mooie uitbreiding van het onderzoek dat we al doen naar hersenontwikkeling", vult Chantal Kemner, hoofdonderzoeker van YOUth aan. "We kunnen nu nog beter inzicht krijgen in de manier waarop het kinderbrein gevormd wordt, en welke factoren daar een rol bij spelen."

• 

  YOUth: Samen investeren in kinderonderzoek

  Om kinderontwikkeling te leren begrijpen is samenwerking noodzakelijk.

• 

  'Wie meedoet aan YOUth helpt de kinderen van morgen'

  Wie zijn de deelnemers van YOUth, en wat willen we over ze weten?

Dynamics of Youth

YOUth maakt deel uit van Dynamics of Youth, een van de vier strategische thema's van de Universiteit Utrecht. Dynamics of Youth verbindt excellent kinder- en jeugdonderzoek uit alle zeven faculteiten, en zoekt het antwoord op een cruciale vraag voor volgende generaties: hoe kunnen we onze kinderen helpen bij hun ontwikkeling tot gebalanceerde individuen, die zich succesvol kunnen handhaven in een snel veranderende omgeving?