Meer kansen voor kleine bedrijven bij aanbestedingen door de overheid

In de markt klinkt vaak het geluid dat overheidsopdrachten, zoals voor schoonmaak-, beveiligings- en onderhoudsdiensten, onnodig worden samengevoegd in aanbestedingen. Dat maakt het voor MKB-en kleinere bedrijven moeilijk of zelfs onmogelijk om mee te doen. Staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat neemt nu alle adviezen over, van een werkgroep rond dit probleem. 

Dat is te zien in een brief over Beter Aanbesteden die ze deze week naar de Tweede Kamer stuurde. 

De werkgroep stond onder leiding van mr. dr. Willem Janssen, verbonden aan het Public Procurement Research Centre van de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde onlangs op de bewegingsruimte van overheden in de wet rond aanbestedingen.

Drie vragen aan Janssen over het "clusteren" van opdrachten.

1. Is dit niet bij wet verboden?

"De Aanbestedingswet 2012 bevat een clusterverbod, maar dat is niet absoluut. Als een aanbestedende dienst toch wil clusteren dan kan dat, maar deze keuze moet wel gemotiveerd worden. Daarnaast moet een geclusterde opdracht wel opgesplitst worden in percelen, zodat ook MKB bedrijven een kans krijgen om te winnen. Wanneer er niet gesplitst wordt, dan moet ook dat gemotiveerd worden. Over de toepassing van dit verbod en gebod zijn geen recente gegevens beschikbaar. Uit de evaluatie van de wet uit 2015 blijkt wel dat de motiveringen toen der tijd in ieder geval vaak achterwege bleven. We bevelen daarom aan dat er empirisch onderzoek wordt gedaan om vast te stellen hoe groot de clusterproblematiek nu daadwerkelijk is."

2. Wanneer is het een goed idee en wanneer juist niet?

"Clusteren en splitsen vereist maatwerk. Het uitgangspunt moet zijn dat professionele aanbestedende diensten per aanbesteding op basis van actuele marktkennis en inkoop-technische criteria een weloverwogen keuze maken om een opdracht wel of niet te clusteren en splitsen. De Aanbestedingswet 2012 en de Gids Proportionaliteit bevatten een aantal nuttige handvatten. Onze aanbevelingen richten zich op de toepassing van de wet. Juist daar is veel winst te behalen."

3. Al jullie aanbevelingen worden overgenomen. Wat is de belangrijkste?

"De werkgroep clusteren bestond uit vertegenwoordigers van aanbestedende diensten én vertegenwoordigers van de markt. Een unieke combinatie, die er hopelijk voor zorgt dat de aanbevelingen gaan bijdragen aan een verbetering van de aanbestedingspraktijk. We zetten onder andere in op verbetering van bekendheid en toegankelijkheid van de regels, en de versterking van marktkennis bij aanbestedende diensten. We stellen daarnaast vast dat het huidige wettelijke kader waardevol is, maar dat het risico bestaat dat het een tandeloze tijger blijft, wanneer het clusterverbod niet inhoudelijk wordt getoetst. Daarom bevelen we de Staatssecretaris aan om drie opties ter verbetering van de naleving te onderzoeken: een toezichthouder, een aanbestedingskamer of uitbreiding van de taken van de Commissie van Aanbestedingsexperts"

"We kijken als werkgroep uit naar de effecten die onze aanbevelingen zullen hebben in de aanbestedingswereld."