Laura Villanueva benoemd tot hoogleraar Mariene Microbiologie
De Universiteit Utrecht benoemt Laura Villanueva tot hoogleraar Mariene Microbiologie. Ze is daarmee de eerste hoogleraar met deze leerstoel in Utrecht. "Ik kijk er erg naar uit om wat 'zee' toe te voegen aan de microbiologie in Utrecht, en ook om wat biologie toe te voegen aan de Mariene Wetenschappen van onze universiteit."
Laura Villanueva noemt het 'hoog tijd' dat haar vakgebied een eigen leerstoel krijgt. De invloed van microben op ons klimaat wordt flink onderschat, aldus de onderzoeker, en daarnaast vormen microben een integraal onderdeel van de mariene biodiversiteit.
"Bacteriën en andere microben spelen een sleutelrol in bijvoorbeeld de productie van de sterke broeikasgassen", zegt Villanueva. "Die productie zal waarschijnlijk toenemen, omdat microben deze gassen in veel gevallen produceren onder omstandigheden zonder zuurstof. Door diverse oorzaken nemen de zuurstofloze zones in kustwateren ook toe. Daarmee worden mariene microben steeds belangrijker in de puzzel van klimaatverandering."
Klimaatverandering bestrijden
Langs diezelfde weg kunnen microben in de zeeën en oceanen ook een rol spelen bij het bestrijden van de klimaatverandering, benadrukt Villanueva. "Onder de juiste omstandigheden eten bepaalde microben bijvoorbeeld methaan, net zoals ze koolstofdioxide of stikstofoxiden kunnen eten, wat ook sterke broeikasgassen zijn. Als we deze microben ooit actief willen inzetten in de strijd tegen klimaatverandering, kunnen we ze maar beter eerst goed bestuderen."
Bacteriehuidjes
Veel van het praktische onderzoek dat Villanueva doet, draait om de membranen van bacteriën en ook van archaea, de zogenoemde 'oerbacteriën'. "Door de membranen van deze microben te bestuderen, hopen we te begrijpen hoe ze reageren op hun omgeving. Net zoals onze omgeving sporen achterlaat op onze huid, gebeurt dit ook bij microben. Daarom kan het bestuderen van de huid van fossiele microben die onder extreme omstandigheden hebben geleefd, ons ook iets vertellen over hoe bacteriën zullen reageren op ons veranderende klimaat."
We gaan het curriculum van Marine Sciences vernieuwen, zodat het een completere studie wordt
Naast haar aanstelling bij de Universiteit Utrecht is Villanueva verbonden aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), als hoofd van het departement Microbiology & Biogeochemistry. Als hoogleraar zal ze ook les gaat geven bij de studie Marine Sciences. "Tot op heden wordt nog nauwelijks biologie onderwezen binnen de Marine Sciences aan onze universiteit", zegt Villanueva. "Samen met mijn collega's gaan we daarom het curriculum van vernieuwen, zodat het een completere studie wordt."
Geuren en kleuren van de zee
Voorafgaand aan haar positie als hoogleraar was Villanueva sinds 2020 verbonden aan de Universiteit Utrecht als universitair hoofddocent. "Ik geniet vooral van het lesgeven en begeleiden van studenten; misschien nog wel meer dan van het eigenlijke onderzoek", voegt ze daar met een knipoog aan toe.
Ik wil jonge wetenschappers inspireren voor dit fascinerende onderzoeksveld.
"Ik wil jonge wetenschappers inspireren voor dit fascinerende onderzoeksveld. En let wel, ik vind dat relatief gemakkelijk. Als je kunt laten zien hoe één druppel zeewater letterlijk miljoenen microben en zelfs een veelvoud aan virussen bevat, krijg je bijna automatisch de aandacht van de studenten. En zeker in Nederland is mariene microbiologie bijna letterlijk overal om je heen. Je ziet het aan de kleuren en de geuren van de zee. Als je vervolgens beseft hoe cruciaal deze microben zijn voor ons klimaat en onze biodiversiteit, kan ik alleen maar supertrots zijn dat ik de eerste hoogleraar op deze leerstoel ben in Utrecht."