Jonne Vulperhorst schreef beste onderwijskundige thesis van Nederland en Vlaanderen

Het proefschrift van Jonne Vulperhorst (onderwijskundig adviseur) heeft de VOR/VFO dissertatieprijs 2022 gewonnen op de Onderwijs Research Dagen. Een vakjury bestempelde zijn proefschrift over de interesse-ontwikkeling van jongeren tijdens het studiekeuzeproces als beste onderwijskundige thesis van Nederland en Vlaanderen.

Jonne onderzocht wat ervoor zorgt dat jongeren geïnteresseerd blijven in bepaalde dingen binnen en buiten school, hoe zij vervolgens op basis van hun interesses een studiekeuze maken en hoe de interesse-ontwikkeling verloopt direct nadat ze gestart zijn in het hoger onderwijs. 

Interesses zijn niet stabiel maar dynamisch

Jonne’s onderzoek laat zien dat interesses van jongeren voortdurend ontwikkelen onder invloed van hun ervaringen in het dagelijks leven; interesses kunnen specifieker worden, kunnen ophouden te bestaan en er kunnen nieuwe interesses ontstaan. Deze ontwikkeling gebeurt met name tijdens het proces van het kiezen van een studie; jongeren moeten dan namelijk actief kijken hoe hun interesses wel of niet passen in een studie. 

Deze bevindingen suggereren dat interesses niet stabiel zijn, wat vaak wel wordt verondersteld in studiekeuzeonderzoek. Doordat jongeren steeds veranderende interesses hebben, overwegen ze ook steeds andere studies over de tijd. Dit suggereert dat studiekeuzeonderzoek veel meer als een dynamisch proces moet worden gezien in plaats van het doorlopen van een stappenplan.

Een derde van de studenten stopt in eerste jaar door verkeerde studiekeuze

Daarnaast laat het onderzoek van Jonne zien dat curricula in het hoger onderwijs bijdragen aan de onderwerpen waarin jongeren geïnteresseerd zijn. Ook geven de resultaten praktisch inzicht in hoe jongeren ondersteund kunnen worden tijdens het kiezen van een studie. Dit is nodig, omdat een derde van de jongeren uitvalt in hun eerste jaar, omdat ze een verkeerde studiekeuze hebben gemaakt (zie Malgwi et al., 2005; Ulriksen et al., 2010).

Tips voor decanen

In zijn proefschrift geeft Jonne ook praktische tips aan decanen, over hoe zij jongeren kunnen begeleiden in hun studiekeuzeproces. 

Stimuleer jongeren om te blijven reflecteren op hun interesses

Decanen kunnen scholieren aanmoedigen om te blijven reflecteren op hun interesses en de studieprogramma’s die ze overwegen. Wat hierbij kan helpen is het invullen van een tijdslijn over hun studiekeuzeproces. In gesprekken over deze tijdslijn, kunnen verschillende interesseoverwegingen, die in het proefschrift naar voren kwamen, worden toegepast als leidraad. Dit stimuleert jongeren om te blijven nadenken over hun interesses en overwogen studies, om zo te komen tot een weloverwogen, realistische en bij henzelf passende studiekeuze.

Ook na het maken van een (voorlopige) studiekeuze is het belangrijk jongeren te laten reflecteren op hun keuze, maar ook om enige druk weg te nemen door uit te leggen dat na aanvang van het programma jongeren nog allerlei vervolgkeuzes kunnen maken. Decanen hebben daarmee de lastige taak om aan de ene kant jongeren aan te blijven moedigen om te reflecteren op henzelf en de toekomst, maar ze tegelijkertijd ook niet teveel onder druk te zetten om het ‘perfect passende programma’ te vinden. 

Over de scriptieprijs

De VOR/VFO dissertatieprijs wordt jaarlijks uitgereikt tijdens de Onderwijs research Dagen (ORD) door de Vereniging voor Onderwijs Research (VRO) en het Vlaams Forum voor Onderwijsonderzoek (VFO). 

Volgens de vakjury heeft de thesis van Jonne veel theoretische diepgang en geeft het een goed inzicht in hoe interesses ontwikkelen voor vo-leerlingen en studenten in het hoger onderwijs. Daarnaast is zijn proefschrift consistent en leesbaar geschreven, en was de jury enthousiast over de innovatieve en intensieve dataverzamelingsmethodes (onder meer via een smartphone-applicatie).

Verder lezen

Download het proefschrift van Jonne via onderstaande link.