Hoe kunnen we onbegrijpelijke hypotheekaktes leesbaar maken?
De hypotheekakte is een van de onbegrijpelijkste genres in het Nederlandse taalgebied, concluderen Utrechtse taalwetenschappers prof. dr. Leo Lentz, Marloes Herijgers en Erik van der Spek. Verbeteren van de onleesbare teksten blijkt nog niet zo eenvoudig. De wetenschappers willen samen met Vereniging Eigen Huis om tafel met geldverstrekkers om iets te doen aan de onleesbare teksten.
Hypotheekakten vs. onderzoeksartikelen
De hypotheekakte is volgens de onderzoekers "een vrijwel onneembaar bastion". In opdracht van Vereniging Eigen Huis probeerden ze de tekst begrijpelijker te maken. Daarvoor onderzochten ze 42 hypotheekaktes van 21 geldverstrekkers. Ze schrijven over hun bevindingen in Tekstblad. Hypotheekaktes vallen wat betreft woordlengte in de moeilijkste categorie teksten, samen met verkiezingsprogramma's en onderzoeksartikelen. Qua zinslengte steken ze daar zelfs ruim bovenuit: 19,6 woorden per zin in hypotheekakten tegenover 13,2 woorden per zin in onderzoeksartikelen.
Welke problemen huizenkopers hebben bij het doorspitten van zo’n tekst? Je kunt je beter afvragen welke níét.
Welke problemen? Welke niet
Naast lange zinnen en woorden bevatten de akten nog veel meer problemen. De teksten staan bol van jargon en juridische termen, bevatten teveel informatie per zin, onnodige hulpwerkwoorden en passieve vormen.
Versimpelen
De onderzoekers probeerden de teksten te versimpelen door moeilijke woorden te vervangen, tussenkopjes toe te voegen en zinnen in stukken te hakken. De akten werden daardoor wel iets leesbaarder, maar volgens de onderzoekers nog niet genoeg. 69% van de respondenten begreep de nieuwe tekst, tegen 57% van de respondenten die de oude akte begreep.
De hypotheekakte blijft ondanks alle inspanningen een weerbarstig product. Een redacteur kan de zinnen korter maken en een deel van het jargon vervangen, maar niet alle problemen laten zich eenvoudig oplossen.
De taalwetenschappers willen daarom samen met Vereniging Eigen Huis om tafel met geldverstrekkers om iets te doen aan de onleesbare teksten.