ERC Synergy Grant voor onderzoek naar hoe cellen duwen

Celbioloog en Universiteit Utrecht-professor Anna Akhmanova is onderdeel van een internationaal onderzoeksteam dat een ERC Synergy Grant heeft gekregen. Het multidisciplinaire team ontvangt bijna 10 miljoen euro om te bestuderen hoe cellen duwen en zich door hun omgeving dringen.

Het is een bekend gegeven dat cellen hun omgeving waarnemen en erop reageren door zich aan iets aan te hechten en daar vervolgens aan te trekken. Maar uit recent onderzoek blijkt dat cellen ook interacties hebben met hun omgeving zonder zich ergens aan vast te maken: ze verkennen, voelen en vervormen hun omgeving ook door erin te duwen.

Fundamentele eigenschap

Michael Sixt, een van Akhmanova's samenwerkingspartners: "Het doel van ons project is te begrijpen wat de mechanismen achter dit minder bekende fenomeen zijn. Het voorgestelde werk probeert nieuwe fundamentele inzichten te verkrijgen in biologische en fysische principes die de basis zijn van de controle van de vorm, integriteit en beweging van cellen."

Akhmanova, die ongeveer 2,5 miljoen euro ontvangt, legt uit waarom deze inzichten belangrijk zijn: "Het is een fundamentele eigenschap van alle dierlijke cellen dat ze hun omgeving kunnen voelen en erin kunnen duwen. Dit vermogen draagt bij aan zeer uiteenlopende processen, zoals de embryonale ontwikkeling, de immuunrespons en de uitzaaiing van kanker, terwijl er nog heel weinig bekend is over de mechanismen erachter."

Multidisciplinair team

De Synergy Grant van de Europese onderzoeksraad (ERC) is bedoeld om ambitieuze wetenschappelijke projecten, die lastig vanuit één onderzoeksgebied te benaderen zin, mogelijk te maken. Het project waar Akhmanova aan bijdraagt, PushingCell, heeft als doel om vanuit meerdere invalshoeken uit te zoeken hoe cellen hun vorm en manier van bewegen aanpassen.

De vier onderzoeksleiders en hun laboratoria die in het project samenkomen, zorgen voor een unieke combinatie van expertises. Zo levert de onderzoeksgroep van Akhmanova een bijdrage door microtubuli, een van de belangrijkste onderdelen van het celskelet, te bestuderen en manipuleren. Michael Sixt (Institute of Science and Technology Austria) bestudeert de migratie van cellen, Patricia Bassereau (Institute Curie, Frankrijk) is een expert in membraanbiofysica en Pierre Sens (ook Institute Curie) een theoretisch fysicus.

Logische voortzetting

Akhmanova legt uit hoe het project voortbouwt op eerder werk in haar lab: "Dit onderzoek is de logische voortzetting van een reeds lang bestaande onderzoekslijn in mijn lab, waarbij we op moleculair niveau willen begrijpen hoe microtubuli bijdragen aan verschillende fysiologische processen. De samenwerking binnen het PushingCell-project zal dit onderzoek naar een hoger niveau brengen, omdat we samen met de andere deelnemende laboratoria geavanceerde biofysische metingen in cellen en in vitro zullen kunnen combineren met theoretische analyses."