Documentaire volgt prof. Toine Pieters op zoek naar lepra in Suriname

In de documentaire Expeditie lepra gaat filmmaker Boris Everts mee met prof. Toine Pieters op een van zijn onderzoeksreizen naar het binnenland van Suriname. Op zoek naar antwoorden op de vraag: waarom komen we maar niet van lepra af? De documentaire wordt op 12 augustus om 22.15 uitgezonden op NPO 2.

Lepra klinkt als een ziekte van vroeger, maar er zijn jaarlijks nog steeds honderdduizenden nieuwe gevallen, met name buiten Europa. Hoe komt dat? Waar komt lepra vandaan en hoe wordt het precies overgedragen?

Toine Pieters, hoogleraar Geschiedenis van de Farmacie, denkt dat er een ecologische, interdisciplinaire benadering nodig is om die vragen te beantwoorden. Maar niet iedereen is het eens met zijn aanpak. “Ik vertelde dat op een artsencongres in Paramaribo in 2010, en werd toen meewarig aangekeken.”

Onderzoeksexpedities

Toch liet deze hypothese Pieters niet los. Samen met de Rotterdamse dermatoloog Henk Menke organiseerde hij een reeks onderzoeksexpedities naar het binnenland van Suriname. Hun vasthoudendheid begint vruchten af te werpen, vertelt Pieters. “Mede dankzij deze expedities kunnen we nu historische, antropologische, genetische, paleopathologische en andere biomedische kenniselementen combineren. En inmiddels hebben we twee wetenschappelijke publicaties die onze ecologische hypothese onderbouwen. De expedities hebben me duidelijk gemaakt dat het zin heeft om eigenwijs een historisch gefundeerde hypothese te blijven volgen.”

Mens-dier-interacties

De onderzoekers ontdekten dat lepra op verschillende manieren aankomt in Suriname. Onder andere via migratie uit verschillende oorspronggebieden, en hoogstwaarschijnlijk ook via dieren, net als bij vele andere ziekteverwekkers. In het westelijk halfrond speelt daarbij het gordeldier een centrale rol, die teruggaat tot de kolonisatieperiode vanaf de zestiende eeuw. Over de besmetting via mens-dier-interactie schreven de onderzoekers een recente publicatie in PLOS Neglected Tropical Diseases.

Expeditie lepra

De NTR-documentaire Expeditie lepra is gemaakt door Boris Everts en Toine Pieters met eindbewerking door Inge Tol (NTR) en zal uitgezonden worden op 12 augustus als special bij het programma Kennis van Nu, NPO 2, 22.15 uur.