Constantijn Huygens bleek een talentvol parfumeur
Utrechts lab brengt geur van de Gouden Eeuw tot leven
Constantijn Huygens (1596-1687) was niet alleen secretaris van de stadhouder, dichter, musicus, en wetenschapper maar ook amateur-parfumeur. Hij liet meer dan 150 recepten na. Wetenschappers van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Leiden en Huygens ING waren benieuwd hoe deze geuren uit de 17e eeuw zouden ruiken en gingen met het recept 'Rieckend water van mijn moeder’ aan de slag. In het speciale KunstLab aan de Universiteit Utrecht kwam het recept tot leven. “Het hele team was verrast toen de geur voor het eerst het lab vulde, want deze was totaal onbekend maar toch zeer aangenaam en uitnodigend”, aldus kunsthistorica Marjolijn Bol (Universiteit Utrecht). Het welriekend parfum is vanaf 9 april te ruiken op de tentoonstelling in Huygens’ Hofwijck in Voorburg.
“De recepten van Huygens zijn nog niet eerder bestudeerd”, lichten Ineke Huysman (Huygens ING/NL-Lab) en Nadine Akkerman (Universiteit Leiden) toe. “Hij wisselde deze recepten uit met mannen en vrouwen en verwerkte de herinnering van geur in zijn poëzie.”
Het hele team was verrast toen de geur voor het eerst het lab vulde, want deze was totaal onbekend maar toch zeer aangenaam en uitnodigend.
'Rieckend water van mijn moeder’
“Een van zijn recepten met de titel 'Rieckend water van mijn moeder' bevat ingrediënten als roos, lavendel, tijm, marjolein, kruidnagel en kaneel. Dat Huygens het recept maakte na de dood van zijn moeder is een sprekend voorbeeld van de hechte wisselwerking tussen geur en herinnering. Vanwege zijn unieke emotionele betekenis is juist deze geur gekozen om te worden gereconstrueerd in het kader van het KNAW/ Jonge Akademie project 'Het geheugen van geur'.”
Geheugen van geur
Omdat onze perceptie van geur niet alleen een biologisch maar ook een psychologisch en cultureel fenomeen is werkten verschillende disciplines in het project van de Jonge Akademie samen. Bol is universitair hoofddocent in technische kunstgeschiedenis en leider van het onderzoeksproject 'Dynamics of the Durable: A History of Making Things Last in the Visual and Decorative Arts' (DURARE). Hanneke Hulst is hoogleraar ‘Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte’ aan de Universiteit Leiden en Nadine Akkerman is universitair hoofddocent en expert in manuscriptcultuur aan diezelfde universiteit. Zij werkten samen met Ineke Huysman (Huygens ING/NL-Lab) aan deze bijzondere geur uit de Gouden Eeuw.
Tentoonstelling Constantijn Huygens
Vanaf 9 april tot 4 juli en van 31 augustus tot 5 december vinden op Huygens’ Hofwijck in Voorburg tentoonstellingen plaats rondom Constantijn Huygens. Op basis van de reconstructie door De Jonge Akademie heeft Marypierre Julien, parfumeur bij Givaudan, in samenwerking met cosmeticafirma HUYGENS PARIS de geur opnieuw gecreëerd. Deze is op de tentoonstelling als geurwater te ruiken en in de vorm van een geurkaars aan te schaffen.
Bereiden van de parfum
Naast de geur en de attributen die Huygens gebruikte bij het maken van zijn parfumrecepten, is op de tentoonstelling op een door De Jonge Akademie gemaakte video te zien hoe Constantijn Huygens het recept moet hebben uitgevoerd. Van het snijden en stampen van de kruiden, het weken en destilleren in de koperen ketel - de alambiek - tot het opvangen van de 'essence', het hele proces komt aan bod. Het onderzoek van experts van vroegmoderne historische teksten en materialen zal eveneens op verschillende manieren worden gepresenteerd. Ook zullen hersenonderzoekers van de stichting Brein in Beeld in de vorm van kleine workshops uitleg geven over hoe geuren in de hersenen worden verwerkt en hoe geuren onlosmakelijk zijn verbonden met emoties en herinneringen.
De opening van de tentoonstelling op vrijdag 8 april zal in besloten kring plaatsvinden en worden bijgewoond door Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.
