Boren tot aan de aardmantel

Nog nooit boorde iemand voorbij de grens tussen de aardkorst en aardmantel. Aardwetenschapper Oliver Plümper van de Universiteit Utrecht is een van de tientallen onderzoekers aan boord van boorschip de Joides Resolution. Ze gaan een half jaar lang boringen uitvoeren om uit te zoeken of de grens tussen de aardkorst en aardmantel, zoals die in alle boeken staat, ook echt bestaat. “Persoonlijk ben ik ook erg geïnteresseerd in hoe we eventueel koolstofdioxide uit de atmosfeer op kunnen slaan in dit soort gesteentes”, aldus Plümper.

Een gevestigde theorie

Begin december vertrok het boorschip de Joides Resolution voor een half jaar op expeditie naar een zeebank ten zuidoosten van Sri Lanka. Het is de 360^e IODP (International Ocean Discovery Program) expeditie, en staat in het kader van de grens tussen de aardkorst en aardmantel, die de Mohorovičić-discontinuïteit heet, oftewel de Moho. In schoolboeken staat deze grens al jarenlang verkeerd beschreven, vermoeden de expeditieleden. Ze denken dat zeewater diep doordringt in de aardkorst en een grote rol speelt in de vorming van de Moho. Als ze gelijk hebben, weerleggen ze een gevestigde theorie die in veel boeken staat beschreven.

Vastberaden om door de aardkorst te boren

Nog nooit kwam iemand in de buurt van de Moho, en ondanks de technologische uitdaging zijn de wetenschappers tijdens deze expeditie vastberaden om helemaal door de aardkorst heen te boren en gesteente van de aardmantel te verzamelen. Aardwetenschapper Oliver Plümper is een van de onderzoekers: “Ik ben op het schip één van de vijf structural geologists”, vertelt hij. “Daarnaast zijn er nog heel veel andere gesteente-experts, maar bijvoorbeeld ook microbiologen en mensen die onderzoek doen naar aardmagnetisme.”

Zoveel mogelijk data

Plümper gaat zich tijdens de expeditie vooral bezig houden met het analyseren van boorkernen. Elk detail van elke boorkern moet uitgebreid worden beschreven. Het doel van de half jaar lange expeditie is dan ook om zoveel mogelijk data te verzamelen. “We weten meer van bodem van de maan en van Mars dan van onze eigen aarde”, vertelt hij. “We willen dus in een korte tijd zoveel mogelijk data verzamelen. Eén persoon zou daar ruim dertig jaar mee bezig zijn, dus ik ben blij dat we met zo’n groot team zijn.”

Een revolutie voor de wereldwijde koolstofcyclus

“Naast dat ik wil ontdekken of de Moho anders is als we altijd hebben gedacht, ben ik op zoek naar meer antwoorden. Ik wil onder andere weten hoe zeewater zo diep in de gesteentes terecht komt”, vervolgt Plümper. “Daarnaast wil ik onderzoeken of we koolstofdioxide kunnen opslaan in de aardkorst en aardmantel. Dat zou een revolutie betekenen voor de wereldwijde koolstofcyclus.”

Faculteit Geowetenschappen: een duurzame Aarde voor toekomstige generaties