“Men heeft er recht op te weten wanneer beelden kunstmatig gegenereerd zijn”

Programma’s als Midjourney gebruiken kunstmatige intelligentie (AI) om afbeeldingen te creëren. Het biedt nieuwe mogelijkheden, maar brengt ook bedreigingen en dilemma’s met zich mee. Het AD spreekt hoogleraar Media en digitale samenleving José van Dijck over het gebruik van AI-programma’s in de fotografiewereld.

Soorten fotografen

“Het begint met de mensen die ermee werken”, zegt Van Dijck. Er zijn allerlei soorten fotografen, die de AI-programma’s allemaal op een andere manier benaderen. Een reclamefotograaf ziet veel kansen in het gebruik van AI, waar een nieuwsfotograaf juist risico’s ziet, vertelt ze. “Fotografen hebben misschien hetzelfde beroep, maar opereren in een heel verschillende professionele omgeving.”

“Bij de reclamefotograaf gaat het vooral om creativiteit en esthetiek”, zegt Van Dijck. Alles moet er zo mooi mogelijk uitzien in een reclame, waardoor het waarheidsgehalte van de foto minder belangrijk is. “Ook als we een ‘echte’ reclamefoto zien, weten we dat er waarschijnlijk volop aan het beeld gefotoshopt is.”

Bij de nieuwsfotografie is het echter een ander verhaal, legt Van Dijck uit. “Als een foto in een krant komt, wil de redactie zeker weten dat het plaatje in overeenstemming is met wat er in werkelijkheid te zien is.”

Dilemma’s

Omdat programma’s als Midjourney zo’n wisselende ontvangst hebben in de beroepsgroep, is Van Dijck van mening dat het belangrijk is om deze dilemma’s aan te kaarten. “De lezer of kijker heeft er recht op te weten wanneer beelden volledig kunstmatig gegenereerd zijn, anders worden ze voor de gek gehouden.”