“Heksenvervolging was geen jacht op vrouwen”

Het Catalaanse parlement heeft gratie verleend aan alle vrouwen die in het land zijn vervolgd voor hekserij. President Pere Aragonès beschreef de heksenjachten als “geïnstitutionaliseerde femicide”, een omschrijving waar veel historici het niet mee eens zijn. Cultuurhistoricus en docent Cultuurgeschiedenis Steije Hofhuis legde bij NOS Met het Oog op Morgen uit waarom.

“Heksenjacht was geen femicide”

“In de moderne tijd zijn we als snel geneigd om te denken: mensen zeiden dat het om hekserij ging, maar eigenlijk had het een ander doel”, zegt Hofhuis. Hij noemt onder andere om lagere klassen te onderdrukken, om van vijanden af te komen en inderdaad vrouwenhaat. Maar net als veel historici vindt hij dat daarmee het wereldbeeld van die tijd wordt ontkend, dat sterk religieus was. Mensen geloofden toentertijd echt dat heksen gevaarlijk waren. Hofhuis citeert de Schotse historicus Christina Larner: “Witch hunting was actually witch hunting”, heksenjagen was ook echt heksenjagen.

Vrouwen wel oververtegenwoordigd bij heksenjachten

Niet alleen vrouwen werden van hekserij beschuldigd. Naar schatting zijn er in Europa zo’n vijftig- tot zestigduizend mensen als heks vermoord en 75 tot 80 procent daarvan was vrouw. “Als je wilt begrijpen waarom vrouwen zo oververtegenwoordigd waren, moet je kijken naar de context”, legt Hofhuis uit. “In het Europa van die tijd ontstonden heel veel vrouwonvriendelijke ideeën en de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen waren sterk ongelijk.”