70 jaar Jip en Janneke: waarom vooral de jip-en-janneketaal zo belangrijk blijft
Ted Sanders bij Alledaagse Vragen
Dit jaar is het alweer zeventig jaar geleden dat de eerste strip van Jip en Janneke verscheen. Inmiddels zijn de verhalen van Annie M.G. Schmidt niet meer weg te denken uit de Nederlandse kinderliteratuur. Volgens hoogleraar Taalbeheersing Ted Sanders komt dat vooral door Schmidts unieke taalgebruik. In Alledaagse Vragen, een BNNVARA-programma gebaseerd op prangende vragen van luisteraars, geeft hij antwoord op: is er echt zoiets als jip-en-janneketaal?
Jip-en-janneketaal
Het taalgebruik in de boeken van Schmidt wordt vaak grappend aangeduid als ‘jip-en-janneketaal’. Maar het is wel degelijk een unieke taalvorm.
“Ja, er bestaat echt zoiets als jip-en-janneketaal,” vertelt Sanders. “Dat komt omdat Annie M.G. Schmidt er ontzettend goed in slaagde om dingen op een eenvoudig manier uit te leggen.”
Jip-en-janneketaal heeft een aantal belangrijke eigenschappen die de verhalen een duidelijke structuur geven, legt Sanders uit. Ten eerste hield Schmidt haar zinnen kort en haar woorden simpel. Ook gebruikte ze veel voegwoorden, bij voorkeur voegwoorden die jonge kinderen al vroeg aanleren, zoals ‘en’, ‘toen’, ‘maar’ en ‘want’.
Politiek
In 2002 pleitte toenmalig VVD-leider Bas Eenhoorn voor meer jip-en-janneketaal in de politiek. Volgens Sanders kunnen politici nog steeds wel een lesje jip-en-janneketaal gebruiken. “Ik denk dat iedere politicus ontzettend zijn best mag doen om de dingen begrijpelijk uit te leggen”, zegt hij. “Zeker in deze tijd, waarin we met heel veel ingewikkelde zaken te maken hebben.”
Sanders’ belangrijkste advies voor het duidelijk overbrengen van taal sluit dan ook helemaal aan bij het taalgebruik van Annie M.G. Schmidt: “Gebruik korte zinnen en zorg dat de samenhang duidelijk blijft.”