Dierenarts met politieke voelsprieten

Ze schitterde als veearts op het Groningse platteland in de documentaire ‘Veearts Maaike’. Nu werkt ze voor de NVWA en maakt ze ‘spreeklijnen’ voor de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Maaike van den Berg is niet bang om van de gebaande paden af te wijken.

Je stapt zo in de trein naar Den Haag, wat ga je doen?

‘Ik ga naar een rechtszaak over dierenwelzijn. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is daarin wel partij maar ik heb zelf in deze zaak geen actieve rol. Ik ben daar alleen als toehoorder aanwezig. Waarom? Pure nieuwsgierigheid naar wat er precies speelt en hoe zo’n zaak verloopt. Tijdens de zitting en in de wandelgangen hoor je toch het meeste. Dit zijn gevoelige onderwerpen die later in het nieuws kunnen komen, daar moeten we als NVWA op voorbereid zijn.’

Is voorbereiding een belangrijk onderdeel van je huidige baan als politiek-bestuurlijk adviseur bij het NVWA?

‘Zeker, samen met mijn collega´s zorg ik ervoor dat minister Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de juiste informatie heeft om vragen te beantwoorden. Bijvoorbeeld in debat met de Tweede en soms ook Eerste Kamer. Dat doen we namens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Daarvoor steken we onze voelsprieten uit. We houden bijvoorbeeld de media in de gaten, kijken wat Kamerleden belangrijk vinden en waar ze over twitteren. Daarnaast bestaat een groot deel van mijn werk uit het coördineren van de beantwoording van Kamervragen.’

Hoe bevalt je baan bij het NVWA?

‘Het is enorm leuk én gevarieerd. Elke dag is anders. Zo denken we deze weken na over het transport van vee naar Oekraïne omdat organisaties toestemming vragen om vee daarheen te mogen vervoeren. Gaan we dat geven in deze omstandigheden? Kunnen we dat - wettelijk gezien - weigeren te verstrekken? Dat zijn de vragen die daarbij een rol spelen. Ook helpen we de minister met de beantwoording van Kamervragen, bijvoorbeeld over een akelig onderwerp dat RTL Nieuws bracht: varkens die in het slachthuis in een broeibak terechtkwamen terwijl ze nog leefden. Ik vind het terecht dat de pers en Kamerleden bovenop dit soort dierenwelzijnskwesties zitten.’

Je krijgt bij mij álle perspectieven, of je dat nu leuk vindt of niet.

Als adviseur neem je niet zélf een besluit, hoe ervaar je dat?

‘Dat heb ik me inderdaad van tevoren afgevraagd: kan ik een dienende, adviserende rol op me nemen? Tijdens mijn sollicitatiegesprek heb ik mijn gesprekspartners gewaarschuwd: ik ben een constructieve tegendenker. Je krijgt bij mij álle perspectieven, of je dat nu leuk vindt of niet. Dat waardeerden ze juist. Natuurlijk kijk ik soms knarsetandend vanaf de zijlijn als de minister een ander besluit neemt dan ik adviseer, maar dat hoort erbij. Het gaat erom dat iemand een weloverwogen besluit kan nemen. Bovendien: ik geniet ervan als ik hoor dat de minister onze ‘spreeklijn’ volgt. Daarbij gaat het niet alleen om de technische details. Iedereen moet een spreeklijn kunnen begrijpen. Ook iemand die voor de televisie zit en niets van het onderwerp weet.’ 

Hoe helpt je achtergrond als dierenarts bij dit werk?

‘Wij dierenartsen zijn er heel goed in om vraagstukken vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Om het beleidsmatig te verwoorden: we kijken integraal. Dat hebben we geleerd tijdens onze studie. Dat is ons werk, ook als je praktiserend dierenarts bent. Je snapt de belangen van het dier, van de eigenaar en van de maatschappij als geheel.’ 

Dierenartsen kunnen als geen ander belangen afwegen. Dat is nuttig in tal van banen.

Dus dierenartsen kunnen prima de politiek of het bedrijfsleven in?

‘Absoluut, ik denk dat weinig dierenartsen zich realiseren dat we dit goed kunnen. Al moet je dat dan wel wíllen doen natuurlijk. Ik kan me de stem van professor Van Knapen nog goed voor de geest halen: ‘Elke zichzelf respecterende ggd heeft een dierenarts in dienst’. Toen begreep ik nog niet zo goed wat hij precies bedoelde, inmiddels natuurlijk wel. Dierenartsen hebben een grote toegevoegde waarde door de manier waarop ze zijn opgeleid. Of, zoals we dat in het noorden zeggen: ’Daar wordt het niet minder van’. 

Je had ook een tijdelijke filmcarrière in de documentaire ‘Veearts Maaike’.

‘Dat lijkt alweer zo lang geleden. De filmmakers volgden me inderdaad een aantal jaar als veearts van de groepspraktijk Van Stad tot Wad in het Groningse Loppersum. In mijn rol als veearts kon ik niet alleen een mooi inkijkje geven in het Nederlandse boerenleven maar ook laten zien wat de Europese politiek en de wereldpolitiek betekenen voor de veehouders en de veeartsen op het platteland in Noord-Groningen.’ 

De faculteit én de studenten hebben echt een plek in mijn hart.

Hoe kijk je daarop terug?

‘Het is een mooi document van de dertien jaar die ik als praktiserend dierenarts werkte en ik vond het ontzettend leuk om te doen. Je bent ook weer op een andere manier met je vak bezig. Zo leerde ik een beetje hoe beeldvorming werkt. Die ervaring is weer heel waardevol voor mijn huidige baan. Eén van de allermooiste momenten van die hele periode vond ik de première van de documentaire bij de faculteit.’

Vertel, hoe was dat?

‘Ik weet het nog goed: de film werd ’s avonds vertoond in de collegezaal. Ik sloop later binnen, omdat ik niet steeds opnieuw naar mijn eigen hoofd wilde kijken. Het werd al een beetje onrustig toen de studenten in de gaten hadden dat ik achterin zat. Na de film liep ik via de trap naar beneden. Ze applaudisseerden. Daar kreeg ik echt kippenvel van, bijna tranen in mijn ogen.’ 

Waar kwam dat gevoel vandaan?

‘Het was dezelfde collegezaal waarin ik zelf ooit de eerste colleges volgde. Je beseft opeens wat er allemaal is gebeurd in de tussentijd. Eerlijk gezegd vond ik dat eerste studiejaar best pittig. Ik moest me soms echt herpakken om door te zetten. Ik kreeg zelfs een negatief studieadvies.’

Oei, dat klinkt niet best.

‘Het bleek achteraf een geautomatiseerde brief, dat verzacht het een beetje. Je kreeg zo’n brief als je te weinig studiepunten had gehaald. Met de hulp van een fijne studieadviseur heb ik vervolgens een plan gemaakt. En het kwam allemaal goed. Ik ben enorm schatplichtig aan Diergeneeskunde. De faculteit én de studenten hebben echt een plek in mijn hart.’

Is het al tijd voor een volgende stap in je carrière?

‘Nee, daar ben ik niet mee bezig. Ik geniet van wat ik nu doe. Al ben ik ook niet bang om risico’s te nemen, dingen te doen die juist niet voor de hand liggen. Dan beleef je nog eens iets. Het ergste wat er kan gebeuren, is dat het niet lukt. So what? Durf je kop boven dat maaiveld uit te steken, dan gebeurt er nog eens wat!’ 

Dit is een verhaal uit: