Een pleidooi voor pluraliteit
In zijn nieuwe boek Vistas of Modernity pleit Rolando Vázquez Melken voor meervoudige perspectieven op kennis en cultuur. “Wat we nodig hebben is een manier van denken en doen waarin plaats is voor veel verschillende werelden.”
In Vistas of Modernity richt Vázquez Melken, werkzaam bij het University College Utrecht en bij het University College Roosevelt, zich op een analyse van koloniaal/moderne Europese cultuuruitingen, met als voorbeeld vroeg-20e-eeuwse postkaarten van de koloniale tentoonstellingen, die in verschillende Europese steden plaatsvonden.
“Er zit spanning in de postkaarten,” zegt hij. “Ze waren bedoeld als plezierige souvenirs, maar je kunt dat plezier niet los zien van koloniale denkbeelden. Dat laat zien hoe het welzijn van Europa afhankelijk was van het benutten van het leven van anderen. Terwijl mensen genoten van de beelden van de koloniale tentoonstellingen en de ‘menselijke dierentuinen’ daarvan, oefenden ze in feite geweld uit. Zie het net als een chocoladereep: we genieten ervan, maar we willen niet horen van het geweld waarmee het tot stand is gekomen. We hebben geleerd om van een onethisch leven te genieten, en de vraag is hoe ethiek en plezier te combineren.”
Hij merkt op dat er in Nederland de afgelopen jaren veel is veranderd in de discussie over koloniale denkbeelden en de koloniale achtergrond van cultuuruitingen – denk maar aan het debat over de Zwarte Piet. Voorheen was dat ondenkbaar geweest. Maar er is nog veel werk te verrichten.
“We debatteren en discussiëren veel, maar tot nu toe heeft dat zich nog niet vertaald in actie. Dat is de volgende stap die nodig is,” zegt hij. “We moeten het wat, het wie en het hoe van ons onderwijs en onderzoek veranderen.”
