Trekroutes zijn sleutel tot verspreiding van vogelgriep, toont wereldwijd onderzoek

Onderzoekers van onder meer Erasmus MC en de Universiteit Utrecht (faculteit Diergeneeskunde) hebben in een wereldwijde onderzoeksgroep de rol van vogeltrek rond de noordpool op een grote vogelgriepuitbraak in kaart gebracht. Aanleiding hiervoor was de snelle verspreiding van de H5N8-vogelgriep in 2014 en 2015. Begrip van het gedrag van trekvogels kan leiden tot betere voorspellingen ten aanzien van verspreiding van vogelgriep. De onderzoekers publiceren vandaag in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Science.

Sommige vormen van vogelgriep kunnen dodelijk zijn voor pluimvee en kunnen bij de mens zorgen voor gevaarlijke ziekte. In 2014 en 2015 raakten miljoenen vogels in Japan, Noord-Amerika en Europa geïnfecteerd met H5N8, dat begin 2014 in Zuid-Korea was opgedoken. Tot op heden was het nog onduidelijk hoe H5N8 zich zo snel had verspreid.

Via trekvogels vanuit Azië
Prof. dr. Thijs Kuiken van de afdeling Viroscience Erasmus MC werkte in Nederland onder meer samen met dr. Rogier Bodewes van de faculteit Diergeneeskunde (Universiteit Utrecht) en dr. Ruth Bouwstra, destijds bij Wageningen BioVeterinary Research, nu bij de Gezondheidsdienst voor Dieren. Zij onderzochten samen met collega’s in 29 instituten wereldwijd hoe bepaalde soorten trekvogels, die geïnfecteerd waren met H5N8, zich tijdens de seizoenswisselingen gedragen. Analyse van het RNA van de virussen laat zien dat H5N8 zeer waarschijnlijk wordt verspreid door trekvogels die van Azië naar Noord-Amerika en Europa trekken, via broedgebieden in het poolgebied.

Zonder samenwerking tussen experts uit verschillende vakgebieden, onder wie dierenartsen, epidemiologen, vogelexperts en moleculair virologen, was deze studie niet mogelijk geweest.

Wereldwijde aanpak nodig
Kuiken: “De verspreiding van vogelgriep is een wereldwijd probleem en moet ook wereldwijd worden aangepakt. Het is geweldig om te zien dat wetenschappers op deze schaal samenwerken om een oplossing te vinden. Nu we meer weten over de rol van trekvogels in de verspreiding van vogelgriep, moet het in de toekomst mogelijk zijn om bijvoorbeeld pluimveehouders veel eerder te waarschuwen over mogelijke virusuitbraken.” Bodewes voegt het belang toe van interdisciplinaire samenwerking. “Zonder samenwerking tussen experts uit verschillende vakgebieden, onder wie dierenartsen, epidemiologen, vogelexperts en moleculair virologen, was deze studie niet mogelijk geweest.” Bouwstra benadrukt het belang voor de pluimveesector: "Het is voor de pluimveehouderij belangrijk rekening te houden met deze nieuwe route van verspreiding van hoogpathogene vogelgriep."

Dit onderzoek sluit nauw aan bij het strategische onderzoeksthema Life Sciences van de Universiteit Utrecht, onder het subthema Public Health.