Verslag Future of Work conferentie 18 oktober 2019

Op vrijdag 18 oktober 2019 organiseerde de werkgroep Future of Work van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Economie en Bestuur een conferentie omtrent het thema Future of Work. Het project dat drie jaar geleden startte als een van de focusprojecten van de faculteit, is nu gefuseerd met de Future of Work Hub van Institutions for Open Societies (IOS). Hierin onderzoeken verschillende onderzoekers de impact van maatschappelijke uitdagingen, variërend van technologische innovatie, financiële crisis, globalisering, individualisering, migratie tot gezondheidsproblemen.

De conferentie werd georganiseerd om wetenschappers van de Universiteit Utrecht in staat te stellen hun inzicht te delen in wat de toekomst van het werk kan betekenen voor verschillende groepen werknemers, organisaties, rechtssystemen, arbeidsmarkten en de samenleving als geheel. De conferentie werd gehouden in de Tuinkamer van het Centraal Museum Utrecht en werd bijgewoond door 45 personen en er werden acht presentaties gehouden.

Presentaties

Het eerste deel werd voorgezeten door Frans Pennings, hoogleraar Arbeidsrecht, en was gericht op het onderwerp flexibel werk. Patrizia Zanoni, hoogleraar aan de afdeling Public Governance en Management, ging in op het fenomeen van de 'deeleconomie' (of platformeconomie) en de regulering ervan in België. Een zeer lage fiscaliteit en de vrijstelling van sociale zekerheidsbijdragen zijn momenteel Belgische instrumenten om platformen te promoten. Veel platforms betalen echter geen minimumloon en bieden geen veilig werk. Platformwerk kan dus een enorme belasting vormen voor de welvaartsstaat en het onderliggende solidariteitsstelsel dat via onderhandelingen tot stand is gekomen.  

PhD student Merel Keijzer (Arbeidsrecht) ging in op de kwestie van de beloning in atypische arbeidsverhoudingen, zoals een tripartiete situatie van werkgever, werknemer en een tweede bedrijf waaraan de werknemer wordt uitbesteed. Er doen zich problemen voor met betrekking tot de beloning van het minimumloon en de verantwoording voor de werknemer; die problemen worden nog groter in lange ketens van uitbesteding.

Silvia Rossetti, die een van de postdocs van het originele project van Future of Work is geweest, onderzocht zelfstandig werken en de voorwaarden waaronder het precair werk kan worden. Ze ontdekte dat het gebrek aan sociale zekerheid aan de ene kant leidt tot afhankelijk zelfstandig werken, maar dat er aan de andere kant oplossingen worden gevonden om deze werknemers te beschermen tegen inkomenszekerheid wanneer er sociale risico's ontstaan.

Prof. Joop Schippers, nu een van de coördinatoren van Future of Work hub, presenteerde een paper dat de werktevredenheid van werknemers en zelfstandigen in de EU onderzoekt en vergelijkt. Zelfstandigen rapporteerden een iets hogere werktevredenheid dan werknemers, maar de factoren die de werktevredenheid bepalen zijn voor beide groepen gelijk en hebben voornamelijk betrekking op de werkinhoud en de 'beloningen' van werken, zoals de lonen.

Na de koffiepauze was Maarten Goos, coördinator van het facultaire Future of Work project en hoogleraar economie, voorzitter van de tweede sessie. Zijn collega-hoogleraar economie, Wolter Hassink, ging in op de relatie tussen gender en het zoeken naar een baan voor tijdelijk personeel en payrolling jobs. Uit een groot onderzoek van de gegevens kan worden geconcludeerd dat uitzendkrachten lagere lonen hebben en minder ver reizen dan werknemers op de loonlijst. Ook hebben vrouwen lagere woon-werkverkeersverbindingen dan mannen in het algemeen, met name voor individueel gezochte banen.

Xianjia Ye, die ook werkte als postdoc in het faculataire Future of Work project, presenteerde een paper dat de wereldwijde waardeketens en de gevolgen voor ontwikkelingslanden onderzoekt. In mondiale waardeketens wordt het steeds moeilijker voor ontwikkelingslanden om deel te nemen, vooral in ketens voor technologische producten.

Promovendus bij Organisatie en Bestuur Evelien van Leeuwen presenteerde een onderzoek naar de carrières van professionals (artsen) en de toepasbaarheid van beroepstheorieën. Bestaande beroepstheorieën detecteren flexibiliteit, kortdurende tewerkstelling en een hoge mate van beroepsmobiliteit als kenmerken van de huidige loopbaan van professionals. Door de hoge mate van specialisatie zijn ze slechts gedeeltelijk van toepassing op de carrières van artsen. Voor deze werknemers betekent flexibiliteit eerder flexibiliteit om verschillende taken binnen een functie uit te voeren dan dat ze naar een andere functie verhuizen.

De laatste spreker, Susanne Heeger, ging in op de compatibiliteit van werk en zorg, met de nadruk op langdurige zorg. In Nederland is langdurig zorgverlof onbetaald, wat vooral problematisch is voor werknemers met een lager inkomen. Zij komen onder het bestaansminimum als zij langdurig zorgverlof opnemen en de sociale zekerheid vult deze leemte niet op. Daarom stelt zij voor om de sociale zekerheidswetgeving te wijzigen door bescherming voor langdurige zorgverleners die financiële steun nodig hebben op te nemen.

De conferentie werd in de vroege avond afgesloten met een, volgens een goede Nederlandse traditie, borrel. 

Na elke presentatie werden de deelnemers uitgenodigd voor een discussie. Een levendige uitwisseling van ideeën en informatie maakte deze conferentie tot een succes.

In februari 2020 zal een grote Future of Work conferentie worden gehouden.