Verantwoord fokken met honden - de rol van de dierenarts

Particulieren die willen gaan fokken met hun rashond, kunnen contact opnemen met hun rasvereniging of de Raad van Beheer. Sinds 2014 kunnen ze voor advies en onderzoek naar erfelijke ziektes bij hun ras, ook terecht bij het ExpertiseCentrum Genetica Gezelschapsdieren van de faculteit Diergeneeskunde.

Bij de eigen dierenarts komt de particuliere fokker misschien voor een progesteronbepaling of een drachtecho, maar speelt de practicus een rol bij het adviseren over de gezondheid van een ras? En waar kan iemand terecht die geen rashonden maar kruisingen wil fokken? Gezien de grote problemen waar veel (ras)honden mee kampen, erfelijke ziektes, schadelijke raskenmerken, de gevolgen van gebrekkige socialisatie, is het van essentieel belang dat er meer aandacht komt voor verantwoord fokken. Dierenartsen zouden hierin een actieve rol kunnen spelen door klanten te vragen of ze ooit willen gaan fokken met hun hond, en hen hierover te adviseren.

Tekort aan gezonde pups in Nederland

Doordat in Nederland de vraag naar pups groter is dan het aanbod, komt een groot deel van de honden uil het buitenland, zowel legaal als illegaal. Uit onderzoek van het IFAW blijkt dat de malafide hondenhandel vanuit met name Oost-Europese landen een groot probleem is. De precieze omvang van de malafide en illegale hondenhandel is niet bekend, maar in Nederland gaat het naar schatting om ongeveer 75.000 pups per jaar. Vaak betreft het zieke pups met vervalste papieren, die te vroeg bij de moeder zijn weggehaald en slecht gesocialiseerd zijn.

Inteeltdepressie

De pups die in Nederland worden geboren, zijn voor het merendeel rashonden met een stamboom, of commercieel gefokte lookalikes. Helaas komen er bij rashonden, als gevolg van de smalle genenpool waarmee gefokt wordt, veel erfelijke ziektes voor. Dekreuen worden doorgaans gevraagd op basis van showresultaten, waardoor het vaak dezelfde 'top'-reuen zijn die steeds weer ingezet warden voor de fok. Genetische testen kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van bepaalde erfelijke aandoeningen, maar als er daardoor maar met een klein deel van de honden wordt gefokt, neemt de genetische diversiteit nog verder af. Het gevolg is inteeltdepressie: de vitaliteit en de vruchtbaarheid van het ras nemen af. Naast de grote hoeveelheid erfelijke aandoeningen, spelen de extreme uiterlijke raskenmerken een belangrijke rol bij de welzijnsproblematiek van de honden.

Het volledige artikel is verschenen in Dier en Arts, juli 2018