Utrechtse wetenschappers winnen prestigieuze publicatieprijs

Utrechtse onderzoekers krijgen een prijs toegekend van de prestigieuze Amerikaanse National Academy of Sciences. Ze ontvangen de Cozzarelli Prize voor hun publicatie in PNAS in 2019, waarin ze de evolutie ontrafelen van een eiwitcomplex dat een belangrijke rol speelt in celdeling. Dat maakte PNAS 10 maart bekend.

De Cozzarelli-prijs wordt jaarlijks uitgereikt door de Amerikaanse National Academy of Sciences aan zes onderzoeksteams waarvan de PNAS-artikelen een uitzonderlijk bijdrage hebben geleverd aan hun vakgebied. Berend Snel, Eelco Tromer, Jolien van Hooff en Geert Kops ontvangen de prijs in de categorie Biologische Wetenschappen voor hun publicatie Mosaic origin of the eukaryotic kinetochore. "Het winnen van de Cozzarelli-prijs toont aan dat we een belangrijke bijdrage hebben geleverd  aan ons begrip van hoe cruciale eiwitcomplexen evolueren", zegt Eelco Tromer, indertijd verbonden aan de Universiteit Utrecht en het Hubrecht Institute.

Celdeling

In het bekroonde artikel ontrafelen ze de evolutie van een eiwitcomplex dat dieren, planten en schimmels gebruiken voor celdeling, genaamd de kinetochoor, dat zo’n 1.5 miljard jaar geleden ontstond. De onderzoekers tonen dat de kinetochoor zijn herkomst vindt in eiwitten die zelf vele verschillende oorsprongen hebben; sommigen speelden een rol in andere cellulaire processen, anderen waren helemaal ‘nieuw’. Daarna groeide de kinetochore door deze eiwitten te dupliceren binnen de kinetochoor zelf, totdat het meer dan vijftig eiwitten telde.

"De jury erkent dus dat onze reconstructie van de evolutionaire geschiedenis van de kinetochoor een model formuleert voor hoe ook andere belangrijke eiwitcomplexen van eukaryoten zouden kunnen zijn ontstaan. Onze publicatie geeft daarmee inzicht in het ontstaan van eukaryoten, die veel complexer zijn dan prokaryoten zoals bacteriën", aldus Jolien van Hooff, indertijd verbonden aan de Universiteit Utrecht en het Hubrecht Institute. "Het winnen van deze prijs toont aan dat diepgaand, bioinformatica-onderzoek een grote impact kan hebben op het gebied van de cellulaire biologie en de evolutie."

We zijn extra blij met het winnen van de prijs omdat we dit jaar het vijftigjarig bestaan bioinformatica vieren.

Het is voor het eerst dat Utrechtse wetenschappers deze prijs winnen. De toekenning komt op een speciaal moment voor de bio-informatici: "We zijn extra blij met het winnen van de prijs omdat we dit jaar het vijftigjarig bestaan van de term bioinformatica vieren. In deze context vinden we het bijzonder gelukkig en treffend dat we deze prijs winnen met een enkel op bioinformatica gebaseerde studie over evolutie", zegt hoogleraar Berend Snel van de Universiteit Utrecht.