Universiteit Utrecht wil meer 'rust in jaarrooster'
De Universiteit Utrecht wil met verschillende experimenten meedoen aan een oproep van minister Dijkgraaf om te onderzoeken hoe we in Nederland kunnen komen tot een efficiënter en behapbaarder academisch jaar. Doel is werkdruk en studielast te verminderen zonder concessies te doen aan onderwijskwaliteit of –mobiliteit. Randvoorwaarde is dat het binnen de experimenten voor studenten mogelijk blijft om vakken bij andere disciplines te volgen.
“Rust en ruimte” in het hoger onderwijsstelsel creëren
Een aantal experimenten loopt al. Zo wordt bij de faculteit Geesteswetenschappen al langer gewerkt met acht in plaats van tien onderwijsweken per blok. Andere faculteiten zoals REBO en Sociale Wetenschappen experimenteren met het beperken van het blok tot negen onderwijsweken. Andere proeven hebben onder meer betrekking op aanpassingen in onderwijsvormen of werken met een alternatieve manier van toetsen (programmatisch toetsen in plaats van toetsen in tentamenweken).
Prof. dr. Peter Schrijver, hoofd van de werkgroep jaarrooster: “We denken binnen de Universiteit Utrecht al jaren na over manieren om de werkdruk in het onderwijs beheersbaarder te maken. Door het initiatief van de minister worden twee belangrijke voorwaarden geschapen om aan de slag te gaan, namelijk de politieke wil om iets aan de werkdruk te doen, en tijd en geld om te experimenteren met ideeën. Er komt de komende jaren naar verwachting bijna een miljoen euro beschikbaar voor experimenten, waarbij niet alleen de indeling van het collegejaar ter discussie komt te staan, maar ook de vormen waarin we het onderwijs gieten en de manieren waarop we docenten onderwijsluwe periodes kunnen aanbieden. Nog dit academisch jaar komt de werkgroep met een concreet plan van aanpak, waarmee we in het nieuwe academisch jaar aan het werk gaan. Het hele traject moet gaan lopen tot en met 2026."
Door het initiatief van de minister zijn twee belangrijke voorwaarden geschapen: de politieke wil om iets aan de werkdruk te doen en de middelen om te experimenteren met ideeën.
Nu weinig pauzes
In Nederland is het academisch jaar relatief lang: gemiddeld 30 weken. In andere EU-landen is dat gemiddeld 24,5 weken. Een lang academisch jaar, met daarbij weinig momenten voor rust en reflectie, kan een hoge werklast bij docenten tot gevolg hebben en een hoge studielast bij studenten. Bij studenten leidt dit tot prestatie- en psychische druk. Ook in de vakantieperiodes lopen toets/blokvoorbereiding en nakijkwerk vaak door, waardoor het onderwijs feitelijk geen pauzes kent. De minister wil laten onderzoeken hoe hij “rust en ruimte” in het hoger onderwijsstelsel kan creëren, en heeft alle universiteiten en hogescholen uitgenodigd om aan een landelijke pilot mee te doen.
Werkgroep jaarrrooster
Bij de Universiteit Utrecht wordt het gesprek over een slimmere indeling van het jaarrooster al langer breed gevoerd (geleid door een eerdere werkgroep jaarrooster, die nu een doorstart maakt). Uit een recente brede consultatie, waarbij onder meer de vicedecanen en Universiteitsraad zijn geraadpleegd, is duidelijk geworden dat de gewenste interventies om tot rust en ruimte in het jaarrooster te komen niet alleen over een ander jaarrooster en de jaarindeling gaan. Ze gaan bijvoorbeeld ook over aanpassing van curricula, onderwijsvormen en andersoortige maatregelen. De Werkgroep Jaarrooster zet deze inzichten in bij de experimenten die faculteiten en university colleges in het kader van de landelijke pilot willen gaan uitvoeren. Het studentenperspectief krijgt een nadrukkelijke rol in de experimenten.