Tienduizenden kilo’s op Nederlandse stranden aangespoeld afval in kaart gebracht

Utrechtse onderzoekers hebben volledig in kaart gebracht hoeveel afval er vanuit zee op de Nederlandse stranden terechtkomt, onder welke omstandigheden het vooral aanspoelt én waar het vandaan komt. Deze kennis maakt het mogelijk om te voorspellen waar en wanneer afval aanspoelt, om het gerichter op te kunnen ruimen. De onderzoekers van de Universiteit Utrecht, in samenwerking met Stichting De Noordzee, publiceerden hun resultaten gisteren in het wetenschappelijke tijdschrift Ocean Science.

De onderzoekers werkten met een dataset van zes jaar beach cleanups van Stichting De Noordzee, zomerse evenementen waarbij vrijwilligers afval op het strand opruimen. Daaruit blijkt dat er op dit moment tussen de zeventienduizend en dertigduizend kilo afval op de Nederlandse stranden ligt. Dat is gemiddeld 20 tot 80 kilo afval per kilometer strand, aldus Mikael Kaandorp, eerste auteur van de publicatie.

Afvalvoorspellingen

Door deze data te combineren met actuele weergegevens, konden de onderzoekers vaststellen onder welke weersomstandigheden er vooral veel afval aanspoelt. Zo wordt het zelfs mogelijk om vooruit te kijken, vertelt onderzoeksleider prof. Erik van Sebille. Als je op basis van de weersvoorspellingen verwacht dat er op een bepaalde dag en een bepaalde locatie veel afval gaat aanspoelen, kun je alvast een oproep doen om het dan te gaan opruimen voordat het weer terug de zee in spoelt. Dat is ontzettend belangrijk, want op het strand kun je afval vele malen makkelijker opruimen dan in zee.

Herkomst

De onderzoekers bestudeerden ook waar het aangespoelde plastic afval vandaan komt. We vonden een sterk verband tussen hoe oud het plastic afval is en hoeveel afstand het heeft afgelegd, vertelt Kaandorp. Het nieuwste plastic komt meestal uit Nederland, wat ouder plastic uit het Kanaal of van de Engelse kust, en een klein deel komt van verder weg, uit Frankrijk of zelfs Schotland. Aan het soort plastic is goed te zien dat er veel gevist wordt rond het Kanaal: zo’n veertig procent van het plastic afval op Nederlandse stranden is afkomstig van visserijen.

Castricum en Bergen

De ‘hotspot’ voor strandafval in Nederland is de kust rond Castricum en Bergen, blijkt uit het onderzoek. Kaandorp: In Zeeland ligt er relatief minder afval op het strand. De kust is daar grilliger van vorm en grenst minder direct aan de Noordzee. En we denken dat het afval daar eerder terug de zee in spoelt omdat het getij er variabeler is. Ook in het noorden en op de Waddeneilanden komt er minder afval op het strand aan. De zeestroming en wind bij Nederland komt vooral uit het zuidwesten. De Waddeneilanden hebben simpelweg minder kust die daarop gericht is.

Toch is Nederland een vrij makkelijk land om deze analyses op los te laten, aldus Van Sebille. Onze kustlijn is relatief simpel, het is een tamelijk rechte lijn met vooral zandstranden. De volgende stap in het onderzoek is om ons model toe te passen op ingewikkeldere gebieden, zoals de Galapagos-eilanden. Rond die eilandengroep zijn de zeestromingen complexer, en de kustlijn is daar veel grilliger en gevarieerder van aard.

Slecht weer

Kaandorp maakt wel een belangrijke kanttekening bij de gebruikte gegevens. Er wordt vooral afval opgeruimd als het mooi weer is, dus we hebben niet zoveel gegevens over de hoeveelheid afval bij slechte weersomstandigheden. Dat kan betekenen dat ons model minder nauwkeurig is voor het winterseizoen. Dus bij deze doen we de oproep om vaker in de herfst en in de winter beach cleanups te organiseren.