Revolutiejaren door de ogen van historische kranten

Onderzoekers en studenten ontdekken steeds meer de mogelijkheden die tekst- en datamining (TDM) biedt voor het bestuderen van grote hoeveelheden digitaal beschikbare teksten, zoals kranten en tijdschriften. Met TDM kunt u systematisch enorme hoeveelheden kranten op woord doorzoeken en analyseren, om bijvoorbeeld de evolutie van concepten, of de relaties tussen tekstcorpora te onderzoeken. Daardoor kunt u onderzoeksvragen beantwoorden die voorheen buiten bereik lagen.

Text mining met I-Analyzer

De I-Analyzer is een online tekst- en datamining applicatie die speciaal is ontwikkeld door het Digital Humanities Lab van het Centre for Digital Humanities om laagdrempelig met TDM kennis te maken. Via de I-Analyzer kunt u verschillende corpora doorzoeken die door de Universiteitsbibliotheek Utrecht worden aangeboden en meer, zoals de historische krantencollecties van Nederland (Delpher), The Times, The Guardian-Observer en ECCO (Eighteenth Century Collections Online). De I-Analyzer biedt ook mogelijkheden om zoekresultaten te visualiseren, zoals grafieken, tabellen en woordwolken. Daarnaast kunt u zoekresultaten eenvoudig downloaden voor meer geavanceerde analyses.

Wat kunt u onderzoeken met de I-Analyzer?

Historische kranten bieden een enorm waardevolle inkijk in het verleden, maar onderzoekers hebben zelden de tijd om hele jaargangen door te bladeren, laat staan om verschillende kranten met elkaar te vergelijken. Met de I-Analyzer kunt u dit nu wel doen. Stel dat u geïnteresseerd bent in de roerige negentiende eeuw, toen er door heel Europa revoluties plaatsvonden. Welke revoluties werden precies verslagen door welke kranten? Door systematisch krantencollecties te doorzoeken op het woord ‘revolutie’ kunnen we verschillende kranten vergelijken en onderzoeken of verslaglegging, en potentieel informatiestromen, verschilden tussen kranten en landen.  

Systematisch Revoluties in Europa doorzoeken, hoe werkt dat?

Aan de hand van deze casus laten we zien hoe we stap voor stap diverse corpora doorzoeken met de I-Analyzer. In de I-Analyzer kunt u de corpora van zowel Delpher als The Times doorzoeken om relevante artikelen uit deze periode te vinden. Franse kranten zijn in dit geval ook interessant, maar helaas zijn zoekresultaten van Gallica (Bibliothèque Nationale de France), waarin historische Franse kranten zijn opgenomen, nog lastig in bulk te downloaden. Het Centre for Digital Humanities bekijkt momenteel of een selectie van Franse kranten toegevoegd kan worden aan de I-Analyzer, dus houd deze ontwikkeling in de gaten!

Nadat u op ‘revolutie’ door de kranten hebt gezocht kunt u de resultaten downloaden om de locaties van de negentiende-eeuwse revoluties op een kaart weer te geven. Hiervoor is enige kennis van R of Python handig, maar als u hiermee geen ervaring heeft kunt u een data engineer raadplegen. De volledige workflow en code om deze kaarten te maken wordt hier beschreven.

Kaarten van Europa

Na de analyse hebben we twee kaarten van Europa: een voor de Nederlandse kranten uit Delpher en een voor The Times. De grootte van de stip laat zien hoe vaak deze plaats genoemd werd in titels van krantenartikelen tussen 1840 en 1860. Het is duidelijk dat Parijs en Frankrijk eruit springen wat betreft persaandacht voor revoluties in deze periode. Enkel de Scandinavische landen (behalve Denemarken) lijken de dans te zijn ontsprongen. Deze weergave lijkt een duidelijke weerspiegeling van de politieke en sociale onrust die over heel Europa plaatsvond en begonnen lijkt te zijn met de onrust in Frankrijk in 1848. We zien het zich zelfs uitspreiden tot Turkije en mogelijk Egypte. Wellicht zijn er met deze TDM benadering wel ‘nieuwe’ revoluties te ontdekken die tot nu toe slecht zijn gedocumenteerd. Wat verder opvalt is dat The Times van meer verschillende revoluties verslag deed dan Nederlandse kranten.

Digital Humanities Support

De I-Analyzer is één van de manieren waarop het Centre for Digital Humanities en de Universiteitsbibliotheek Utrecht onderzoekers en studenten ondersteunen in het systematisch doorzoeken van kranten, archieven en andere corpora. We proberen voortdurend meer materiaal toe te voegen op een zo open mogelijke manier, waaronder de gedigitaliseerde Bijzondere Collectie van de bibliotheek. Het openbaar aanbieden van materiaal voor onderzoek en studie sluit nauw aan bij de ambities die de Universiteitsbibliotheek en de Universiteit Utrecht hebben op het gebied van Open Science en FAIR omgaan met data.