Nieuwe toekenning onderzoek gezondheidseffecten microplastics

Wat gebeurt er als microplastics het menselijk lichaam binnendringen? Terwijl de hoeveelheid microplastics in onze leefomgeving toeneemt, weten we maar heel weinig over de risico’s voor de gezondheid en hoe we die beter kunnen voorkomen. Het publiek-private consortium Microplastics and Human Health (MOMENTUM) onderzoekt een aantal kennishiaten, en kan met een nieuwe subsidietoekenning van € 3.650.000 van ZonMw nader onderzoek doen en handelingsperspectieven ontwikkelen.

In 2020 zijn 15 zogenoemde doorbraakprojecten afgerond, uitgevoerd in het ZonMw-programma Microplastics & Health. Uit die onderzoeken bleek dat micro- en nanoplastic deeltjes uit onze omgeving in het menselijk lichaam terecht kunnen komen en daar verstorende effecten kunnen hebben op onder andere onze afweer.

Een voorbeeld is onderzoek waaruit bleek dat er kleine plastic deeltjes in de placenta en vruchtwater aanwezig zijn, en dat microplastics opgenomen door placentacellen een subtiel effect hadden op de genen betrokken bij de hormoonproductie en stofwisseling – onderzoek dat door ZonMw werd bekroond met een Parel.

De onderzoeken kregen in 2021 een vervolg in het MOMENTUM-consortium, dat als doel heeft om effecten van microplastics op de gezondheid van de mens vast te stellen. Deze kennis zal een basis vormen voor toekomstige maatregelen om gezondheidsrisico’s te beperken. Dit consortium ontving daarvoor een subsidie voor een periode van drie jaar. In het MOMENTUM-consortium werken universiteiten, kennisinstituten en bedrijven samen, gefinancierd door ZonMw, de topsector Life Sciences & Health, TNO, ministeries en bedrijven.

Nederland koploper

Ondanks de resultaten uit de doorbraakprojecten en het vervolgonderzoek in MOMENTUM, is er nog een lange weg te gaan in dit wereldwijd nieuwe onderzoeksveld. Vanuit dit besef hebben de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie VWS) en Infrastructuur en Waterstaat (Ministerie IenW) aan ZonMw gevraagd om het subsidieprogramma Microplastics & Health verder te verdiepen en versterken. Het belangrijkste doel van dit programma is om te komen tot een voorlopige risicoanalyse voor de menselijke gezondheid en daarbij passende oplossingsroutes te ontwikkelen.

Met de toekenning van een nieuwe subsidie aan het MOMENTUM consortium, dat het onderzoek voortzet onder de naam ‘MOMENTUM 2.0’, wordt de leidende rol van Nederland op het gebied van onderzoek naar microplastics en gezondheid verder versterkt. "Wij zijn ontzettend blij dat we dit belangrijke onderzoek nu kunnen voortzetten", zegt projectcoördinator Juliette Legler. "Met deze toekenning kunnen we onze wetenschappelijke kennis verdiepen en verbreden zodat we de mogelijke risico’s van MNPs voor de volksgezondheid beter in kaart kunnen brengen."

Meer financiering voor onderzoek naar microplastics

Naast MOMENTUM 2.0 zal ZonMw later dit jaar aan nog zeven projecten financiering toekennen. Al deze projecten gaan nauw samenwerken om antwoorden te vinden op de meest urgente vragen die zijn verwoord in de kennisagenda 'Wat doen microplastics in ons lichaam?' (2020). Dit moet in 2025 leiden tot nieuwe kennis, en een nieuw overzicht van de volgende cruciale stappen op het gebied van microplastics en gezondheidsonderzoek.

Microplastics en leefomgeving

Microplastics en gezondheid maakt onderdeel uit van het ZonMw-brede onderwerp Gezonde leefomgeving. Intuïtief voelt iedereen aan wat een gezonde leefomgeving is. Mensen koppelen dit begrip aan bijvoorbeeld gezond gedrag, een schoon milieu en duurzame huizen. De afgelopen jaren heeft ZonMw verschillende onderzoeken gefaciliteerd die een gezonde leefomgeving bevorderen. Onderzoek naar de invloed van microplastics op onze gezondheid is in dit kader een nieuw en snel groeiend onderzoeksveld, waarbij langdurige onderzoeksfinanciering het verschil kan maken.

Meer informatie