Maarten Kleinhans krijgt twee miljoen voor uniek onderzoek naar riviermondingen

Fysisch geograaf Maarten Kleinhans krijgt een ERC-subsidie van twee miljoen euro om zijn onderzoek naar riviermondingen uit te breiden. Met deze impuls kan hij ecologie, eigenschappen van het onderliggend landschap en humane factoren meenemen in zijn unieke experimenten, om zowel het verleden als de toekomst van het verloop van riviermondingen te kunnen voorspellen.

Riviermondingen zijn ondiepe kustwateren, waarbij de aanvoer van rivierwater en getijdestroming grote drijvende krachten zijn. Daarnaast hebben ecologie en menselijke factoren veel invloed op de vorming van het landschap. De wateren zijn kraamkamers voor schelpdieren en vis, en van grote ecologische waarde. Daarnaast liggen alle grote havens van de wereld in riviermondingen. Het is dus ook belangrijk dat die gebieden goed bevaarbaar zijn en niet overstromen.

De Metronoom

Prof. dr. Maarten Kleinhans onderzoekt het ontstaan en de veranderlijkheid van dit soort gebieden. Hij bootst de stroming van eb en vloed in een riviermonding na door een grote bak van twintig bij drie meter langzaam op en neer te kantelen. Door zijn kantelende beweging heeft Kleinhans de reusachtige bak ‘De Metronoom’ genoemd. Het water, zand en begroeiing in de bak vormt na verloop van tijd op natuurlijke wijze rivierpatronen en riviermondingen, zoals die in de natuur ook voorkomen.

Onderzoek uitbreiden

Kleinhans: “Door deze subsidie kan ik mijn onderzoek naar riviermondingen uitbreiden met ecologie en fossiele factoren, zodat ik heel nauwkeurig zowel het verleden als de toekomst van de gebieden kan voorspellen. De bestaande modellen zijn daar nog niet nauwkeurig genoeg voor, maar met mijn analoge onderzoeksopzet kan ik de natuur goed nabootsen. Om vergelijkingsmateriaal te verzamelen ga ik echte riviermondingen bekijken, van Vlaanderen tot Denemarken.”

Voorspellen van verleden en toekomst

“Ik wil uiteindelijk zowel het verleden als de toekomst van riviermondingen kunnen voorspellen en het effect dat externe factoren daarop hebben.”, vervolgt Kleinhans. “Denk bijvoorbeeld aan begroeiing, zeespiegelstijging en al het micro- en macroscopische leven in de bodem. Ik zie de ERC-subsidie als een perfecte kans om met onderzoekers van buiten de universiteit samen te werken. Het NIOZ in Yerseke en Deltares hier in Utrecht worden mijn voornaamste partners.”

Eerdere subsidies

Kleinhans kreeg driemaal de prestigieuze NWO Vernieuwingsimpuls: in 2004 een Veni, in 2008 een Vidi en in 2014 een Vici. Met die laatste kon hij De Metronoom realiseren. Met de subsidie van de ERC kan hij in de komende jaren optimaal gebruik maken van zijn onderzoeksopstelling.

Over Maarten Kleinhans

Prof. dr. Maarten Kleinhans is hoogleraar ‘Process sedimentology of river-dominated systems’ aan de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht. Zelf noemt hij zijn functie ‘hoogleraar Water en Zand’. Hij ontving verschillende prestigieuze subsidies, en was van 2008 tot 2013 lid van de Jonge Akademie van de KNAW.

Meer informatie

• Lees het interview met prof. dr. Kleinhans over zijn benoeming tot hoogleraar
• of bekijk hieronder de video over zijn Vici-project 'De Metronoom'

Faculteit Geowetenschappen: een duurzame Aarde voor toekomstige generaties