Lokale identiteit als inzet bij gemeentelijke herindeling

De manier waarop lokale identiteit wordt ingezet bij een gemeentelijke herindeling, en ook daarna, verschilt per gemeente. Soms wordt ingezet op een naar buiten en op de toekomstgerichte samenwerking tussen lokale gemeenschappen. Vooral lokale ondernemers kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. En soms wordt de eigenheid van de oude gemeente benadrukt en gebruikt als argument tegen een gemeentelijke herindeling.

Dat blijkt uit het vandaag verschenen rapport “Eerst waren we gewoon wij en nu is het wij en zij” - Gebruik, slijtage en vernieuwing van lokale en regionale identiteiten, dat in opdracht van het ministerie van BZK werd geschreven door sociaal-geografen dr. Kees Terlouw en dr. Maarten Hogenstijn van de Universiteit Utrecht. Zij deden hiervoor onderzoek in de Zuid-Hollandse gemeenten Katwijk en Goeree-Overflakkee, die beiden in de afgelopen tien jaar met een fusie te maken hebben gehad. Ongeveer zestig bewoners, bestuurders, dorps- en wijkraadsleden en ondernemers werden geïnterviewd over hun ideeën en ervaringen rond identiteit.

Centrale vraag

In het rapport wordt antwoord gegeven op de vraag: ‘Hoe wordt de lokale en regionale identiteit van inwoners geconstrueerd en wat is de rol van lokale en regionale identiteiten voor lokale gemeenschappen?’ Daarbij bleek het nuttig om een onderscheid te maken tussen primaire en secundaire ruimtelijke identiteiten. Primaire identiteiten zijn vooral gebaseerd op de slechts langzaam veranderende kenmerken van plaatsen. Secundaire identiteiten zijn gebaseerd op de manieren waarop men binnen een ruimtelijke gemeenschap, zoals een gemeente waarin meerdere plaatsen liggen, geleerd heeft om met deze verschillende primaire identiteiten om te gaan.

Als gemeenten samengaan, zien inwoners dat de secundaire identiteit onder druk komt te staan. Dit wordt soms gezien als een bedreiging van de primaire identiteit en ze komen dan in verzet om die te beschermen. Maar soms worden deze primaire identiteiten juist beschermd door een grotere nieuw gevormde gemeente en vormen ze de basis voor een toekomstgerichte nieuwe identiteit. Dat laatste bleek het geval op Goeree-Overflakkee. Lokale ondernemers spelen hier een centrale rol in het creëren van een nieuwe gezamenlijke eilandidentiteit geworteld in de verschillende lokale identiteiten.

Download het rapport Eerst waren we gewoon wij en nu is het wij en zij

Meer informatie: Kees Terlouw