Klimaatverandering stelt Afrikaanse grazers voor moeilijke keuze
Leeuwen beperken hun prooidieren, zoals zebra’s en gnoes, in hun mogelijkheden zich aan te passen aan een opwarmende aarde. Door toenemende warmte moeten grazers kiezen tussen het ontwijken van hitte, en het ontwijken van predatoren als leeuwen. Dat ontdekte Joris Cromsigt van het Copernicus Institute for Sustainable Development samen met zijn internationale collega’s. Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Ecology & Evolution.
Afrika herbergt de grootste diversiteit aan grote zoogdieren ter wereld, terwijl juist daar gemiddeld het klimaat sneller opwarmt dan in de rest van de wereld. “Met stijgende temperaturen wordt het tijdsvenster waarin planteneters zowel de dieren die op hen jagen als de hitte kunnen ontwijken steeds kleiner,” vertelt Michiel Veldhuis, onderzoeker bij het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden, en hoofdauteur van het onderzoek. In de nacht is het koel genoeg om te grazen. Maar wonen de grazers in een gebied met leeuwen – die ook voornamelijk in de koele nacht actief zijn – dan worden de prooidieren gedwongen om tijdens hetere momenten van de dag eten te zoeken. Deze ontdekking betekent dat klimaatverandering niet alleen individuele soorten beïnvloedt, maar ook verhoudingen tussen soorten.
Gevolgen van klimaatverandering zichtbaar maken
Veldhuis en zijn collega’s gebruikten cameravallen, verspreid over 32 beschermde gebieden in Zuid-Afrika. In de helft van deze gebieden leven leeuwen. Deze data, verzameld tussen 2013 en 2017, geven de dagactiviteit van verschillende diersoorten weer. De dagactiviteit van grazers werd daarna vergeleken tussen gebieden met en zonder leeuwen. Hieruit bleek dat grazers in gebieden zonder leeuwen in koelere periodes naar eten zochten dan hun soortgenoten die leefden in gebieden met leeuwen.
Verhoudingen veranderen
Zoogdieren kunnen makkelijker op korte termijn hun gedrag aanpassen op het veranderende klimaat, dan hun lichaam. Normaal zouden deze zoogdieren migreren naar koelere plekken, maar ze komen hierbij vaak door mensen gemaakte barrières zoals hekken tegen. “De consequenties van het krimpende tijdsvenster begrijpen we nog niet goed,” zegt Cromsigt. Zo worden bijvoorbeeld niet alle planteneters even hard getroffen: “Sommige soorten, zoals gemsbok, zouden de hitte kunnen verdragen en zo leeuwen ontwijken, maar voor andere soorten zoals zebra’s kan de hogere temperatuur grote gevolgen hebben.”
Publicatie: Veldhuis, M.P., Hofmeester, T.R., Balme, G. et al. Predation risk constrains herbivores’ adaptive capacity to warming. Nat Ecol Evol (2020). https://doi.org/10.1038/s41559-020-1218-2