Invloed van digitalisering bij personeel van de Rijksoverheid

Binnen de Rijksoverheid volgen technologische innovaties elkaar in snel tempo op. Onder leiding van onderzoekers verbonden aan de Future of Work Hub van de Universiteit Utrecht wordt een grootschalig onderzoek binnen de Rijksoverheid opgezet naar de invloed van digitalisering. Judith Plomp (postdoctoraal onderzoeker) en Prof. Dr. Maria Peeters onderzoeken wat de gevolgen zijn van technologische innovaties voor de kwaliteit van arbeid en duurzame inzetbaarheid voor personeel van de overheid.

Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel, zo ook bij de Rijksoverheid. Het afgelopen decennium zijn er op het gebied van digitalisering een aantal invloedrijke en globale trends te onderscheiden, waaronder robotisering, big data en The Internet of Things. Binnen de Rijksoverheid kan bij recente technologische innovaties onder meer gedacht worden aan de invoering van DigiD, de digitale Berichtenbox, en het online aangifte doen van de inkomstenbelasting.

Hoewel nieuwe technologieën binnen de overheid voornamelijk worden geïmplementeerd met als doel om aangeboden diensten en werkprocessen te verbeteren, is er minder aandacht voor de consequenties die de invoering van een nieuw digitaal systeem kan hebben voor werkervaringen en inzetbaarheid van werknemers. Het verloop van dit implementatieproces kan namelijk vergaande gevolgen hebben voor onder meer de bevlogenheid, prestaties, en het ziekteverzuim van werknemers, waardoor het waarborgen van een motiverende en stimulerende werkomgeving van cruciaal belang is. Dit onderzoek richt zich dan ook op (1) de gevolgen van digitalisering voor medewerkers van de overheid en (2) hoe technologische innovaties het beste kunnen worden geïmplementeerd.

De studie
Het onderzoeksproject is in juni 2019 van start gegaan met een systematische literatuurstudie waarbij de nadruk ligt op de bevindingen van wetenschappelijke studies van de afgelopen jaren om tot een eerste inzicht te komen in de centrale onderzoeksvragen. Daarnaast worden er interviews gehouden met betrokken van zogenaamde best practices. Dit betreffen zowel medewerkers als managers die recent te maken hebben gehad met een succesvolle implementatie van een digitaal systeem. Zodoende wordt geprobeerd om antwoord te geven op de vraag hoe technologische innovaties het beste kunnen worden geïmplementeerd, rekening houdend met de wensen en kwaliteiten van werknemers.

In het najaar van 2019 zal bovendien gestart worden met een kwantitatieve vragenlijststudie waarin meer inzicht wordt verkregen in de werk- en loopbaan ervaringen van werknemers binnen de overheid die te maken hebben gehad met een recente digitale innovatie. 

Betrokken partijen
Dit onderzoek wordt gefinancierd en uitgevoerd in opdracht van het A+O fonds Rijk en is in samenwerking met Marianne Wendt (NCF Vakbond), de Belastingdienst, en het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Judith Plomp en Maria Peeters vanuit de afdeling Sociale, Gezondsheids- & Organisatiepsychologie (SHOP), waarin de focus ligt op thema’s als werk gerelateerde motivatie, prestatie, en welzijn.