Hard to keep, hard to feed?

Paarden die makkelijk aankomen worden in het Engels wel aangeduid als easy keepers. De omvang van de groep 'hard keepers' is waarschijnlijk kleiner dan die van de easy keepers. Maar voor een eigenaar of verzorger van een hardkeeper zijn de statistieken minder interessant. Je moet immers de lichaamsconditie van je paard op peil houden! Als je weet waarom je paard afvalt is het vaak makkelijker om eventueel een geschikte voerstrategie te vinden die bij je paard past. Samenwerking met de dierenarts kan in dit proces essentieel zijn.

Oorzaken van gewichtsverlies

- Besmetting met parasieten 
Parasieten kunnen een belangrijke oorzaak zijn van gewichtsverlies of het onvermogen om juist gewicht aan te zetten. Parasieten kunnen direct concurreren met het dier om de voedingstoffen die het maagdarmkanaal binnenkomen. Parasieten kunnen verder op verschillende manieren schade aan het maagdarmkanaal veroorzaken waardoor voedingsstoffen bijvoorbeeld moeilijker verteerd kunnen worden. Ter illustratie, wanneer minder eiwit opgenomen kan worden door de dunne darm. Kan het paard bij een tekort zijn eigen spieren afbreken. Op deze manier wordt (spier)eiwit afgebroken en vrijgemaakt voor andere essentiële processen In het lichaam. Vooral bij oudere paarden zou dit fenomeen kunnen optreden. Bij oudere paarden komt overigens gewichtsverlies in zijn algemeenheid regelmatig voor.

- Gebitsproblemen
Wanneer een dier niet op gewicht blijft dient het gebit als eerste te worden gecontroleerd. Is het paard niet in staat goed te kauwen dan kan het ruwvoer immers niet goed worden verkleind. Verkleining van de (ruw)voerpartikels is belangrijk omdat verteringsprocessen dan beter kunnen plaatsvinden. Gebitsproblemen kunnen ernstige gevolgen hebben voor de lichaamsconditie van paarden. Gebitsafwijkingen, maar ook irritaties door de aanwezigheid van haken of scheuren kunnen de voeropname beïnvloeden. Paarden die stalondeugden vertonen zoals kribbebijten, kunnen gevoeliger zijn voor problemen met betrekking tot de voortanden. Hierdoor kunnen ze tijdens het grazen moeilijker gras opnemen. Al deze problemen kunnen leiden tot een verminderde voeropname. met gewichtsverlies als gevolg.

- Problemen maagdarmkanaal
Gezondheidsproblemen die ervoor zorgen dat voedingsmiddelen niet of minder door de darm geabsorbeerd kunnen worden. Kunnen gewichtsproblemen veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan een slokdarmverstopping. Ook maagzweren kunnen door irritatie ten grondslag liggen aan een verminderde voeropname. Chronische diarree levert eveneens een bijdrage aan gewichtsverlies. De voedingsstoffen passen onder deze conditie te snel en worden dan niet opgenomen. Ziekteverwekkers zoals bepaalde bacteriën en virussen kunnen ook de darmfunctie beïnvloeden. Door ontsteking van de darmwand kunnen voedingsstoffen niet of verminderd opgenomen worden waardoor het paard vermagert of niet aankomt

- Andere ziektes, aandoeningen
Er zijn verschillende andere ziektes en aandoeningen waarbij gewichtsverlies kan optreden. Bijvoorbeeld door lever- en nierproblemen, tumoren, infecties of een virusbesmetting. Vermagering kan ook optreden bij specifieke neurologische aandoeningen (Equine Motor Neuron Disease). Ook chronische pijn kan leiden tot gewichtsverlies.

- Omgevingsfactoren
Een paard dat niet gelukkig is in zijn omgeving kan stalondeugden ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan weven of kribbebijten. Stalondeugden kunnen het paard energie kosten en dus bijdragen aan het onvermogen van je paard om op gewicht te blijven.

(...)

De auteur 

Na zijn promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht werkte Dr. ing. David van Doorn MSc meer dan tien jaar in de paardenvoedingsindustrie. Sinds 2010 is hij parttime verbonden aan de Universiteit Utrecht als paardenvoedingsonderzoeker en docent paardenvoeding. Daarnaast ontwikkelde hij het online educatieplatform ANIVADO. Via anivado.nl worden diverse online en live cursussen aangeboden voor verschillende doelgroepen. Paardenprofessionals en geïnteresseerde eigenaren kunnen na het volgen van de online basiscursus paardenvoeding, 'live' cursussen volgen bij het AERES Training Centre in Barneveld (najaar 2018). Kennis en vaardigheden die nodig zijn om praktische vragen zoals 'Hoe kan ik het rantsoen van mijn paard beoordelen?' en 'Welk voedingssupplement past bij mijn rantsoen?' te beantwoorden, komen in deze live cursussen aan bod. Ook zijn er vervolgcursussen met betrekking tot de voeding van paarden met specifieke aandoeningen. Recentelijk heeft ANIVADO in samenwerking met dr. Marc van en Top een cursus over giftige planten voor paarden geïntroduceerd die ook informatie bevat over planten die wel geschikt zijn als aanplant. David is tevens voorzitter en initiator van Stichting Science4Animals (S4A). De missie van S4A is 'Dieren gezond houden'. Meer kennis vergaren door onderzoek met betrekking tot de rol van voeding in relatie tot gezondheid en welzijn van paarden en andere gehouden dieren heeft daarbij prioriteit.

Het gehele artikel is verschenen in de Hoefslag juli 2018