Grootste onderzoek ooit naar kantelpunten gepresenteerd op COP28
Negatieve en positieve tipping points
Vandaag verschijnt er op de klimaatconferentie COP28 in Dubai een groot, internationaal onderzoeksrapport: het Global Tipping Points Report. Uit het rapport blijkt dat cruciale kantelpunten in het klimaatsysteem van de aarde steeds dichterbij komen. Dit zijn momenten waarop een kleine verandering een onomkeerbare transformatie teweegbrengt. Het rapport vormt de meest uitgebreide evaluatie van kantelpunten ooit. Vanuit de Universiteit Utrecht hebben diverse klimaatwetenschappers een bijdrage geleverd.
Naast het geven van waarschuwingen, schetsen de wetenschappers in het rapport een blauwdruk die voorschrijft hoe wereldwijde maatregelen ons naar een duurzame toekomst kunnen leiden, door juist positieve kantelpunten in de maatschappij teweeg te brengen. “Als we bijvoorbeeld het kantelpunt passeren waarop elektrische auto’s gaan domineren, wordt de batterijtechnologie steeds beter en goedkoper”, legt Steve Smith uit. Hij is onderzoeker aan de University of Exeter dat het rapport coördineerde. "Dit kan een kantelpunt veroorzaken in het gebruik van batterijen voor de opslag van hernieuwbare energie, wat vervolgens ook weer een kantelpunt kan veroorzaken in het gebruik van warmtepompen door particulieren, enzovoort.”
De volgende klimaatonderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben bijgedragen aan het rapport:
Interactie tussen kantelpunten
Anna von der Heydt, Robbin Bastiaansen, Swinda Falkena en Sacha Sinet van de Universiteit Utrecht droegen bij aan het onderzoek over interacties tussen verschillende kantelpunten en de stroomversnelling die zij teweeg kunnen brengen. Hieruit blijkt dat we snel de opwarmingsdrempels naderen waarbij interacties tussen kantelpunten kunnen gaan optreden. Dit betekent dat een substantiële verandering in één systeem gevolgen kan hebben voor andere systemen. De meeste van deze interacties zijn destabiliserend, al zijn ze niet allemaal bekend.
Oceaan en atmosfeer
Henk Dijkstra van de Universiteit Utrecht droeg bij aan het hoofdstuk over kantelpunten in zeestromen en atmosferische circulatie. Daaruit blijkt dat het voorspellen van het optreden van een kantelpunt moeilijk is, maar dat er wel voortekenen voor zijn in de zeestromen van de Atlantische en de Zuidelijke Oceaan en voor de West-Afrikaanse moesson.
Mondiaal bestuur
Claudia Wieners van de Universiteit Utrecht heeft bijgedragen aan het onderzoek naar hoe bestuurlijke partijen moeten omgaan met kantelpunten in het klimaatsysteem van de aarde. Hieruit blijkt onder meer dat bestaande instellingen voor mondiaal bestuur geen rekening houden met de gevolgen van deze cruciale omslagpunten. Verreweg de meest effectieve maatregel tegen het optreden van kantelpunten, is een snelle uitfasering van de uitstoot van broeikasgassen, zo laat het rapport zien. Maar het is eveneens tijd voor bestuurlijke partijen om kantelpunten mee te nemen in hun beleid, concluderen de wetenschappers. Dat geldt voor VN-organen, internationale organisaties, nationale regeringen en niet-gouvernementele actoren.