Generatie Gezond & Gelukkig

Roken, drinken, cannabisgebruik en seks. Nederlandse, en Europese, jongeren doen er steeds minder aan. Dat blijkt uit het internationale WHO/HBSC-rapport, waarin onderzoek staat beschreven naar de gezondheid en het welzijn van jongeren uit Europa en Noord-Amerika. Gonneke Stevens, jeugdonderzoeker bij de Universiteit Utrecht en vanuit Nederland betrokken bij de studie: “Een van de vele vragen die we jongeren voorlegden was: heb je ooit seks gehad? 16% van de 15-jarige Nederlanders antwoordde ‘ja’. In slechts vier Europese landen ligt dat percentage lager.”

Aan dit internationale HBSC-onderzoek, in samenwerking met WHO, deden ongeveer 200.000 kinderen in de leeftijd van 11, 13 en 15 jaar uit 42 verschillende landen mee. De kinderen gaven antwoord op uiteenlopende vragen: hoe gelukkig en gezond ze zich voelen, hoe hun relatie met ouders en vrienden eruitziet en hoe zij school ervaren. De verzamelde gegevens zijn van 2013. De organisaties die namens Nederland meewerken aan dit vierjaarlijkse, grootschalige onderzoek zijn de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau. Het onderzoek wordt gefinancierd door het ministerie van VWS.

Roken, drinken, blowen

Uit het rapport is ook op te maken dat roken, drinken en blowen onder zowel Nederlandse als andere Europese jongeren in 2013 aanzienlijk minder voorkomt dan in 2009. Stevens: “De cijfers zijn duidelijk: de daling op het gebied van middelengebruik die we al in 2009 zagen onder Nederlandse jongeren zet verder door, al is deze daling het sterkst bij de 11- en 13-jarigen.” 

Braaf?

Netjes, beschaafd, braaf. Stevens zoekt naar een woord om de jongeren van 11, 13 en 15 die ondervraagd zijn in het vierjaarlijkse HBSC-rapport te duiden. Ze komt er niet helemaal uit. “Die woorden hebben een te negatieve bijklank. Dat zou een verkeerde boodschap zijn, want het gaat op vrijwel alle fronten heel erg goed met de Nederlandse jeugd. Ze leven gezond én zijn gelukkig. En dat al geruime tijd.”

Sociaal economische status

Natuurlijk is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Zo maakt het rapport inzichtelijk dat er in Europa sprake is van sociale ongelijkheid in gezondheid en geluk. Dat geldt net zo goed voor Nederland. Jongeren uit minder welvarende gezinnen hebben te maken met minder sociale steun van ouders, ze zijn minder tevreden over hun leven, worden vaker gepest en hebben vaker overgewicht. 

Communicatie met ouders

Vergeleken met het vorige meetpunt in 2009 blijken iets minder Nederlandse jongeren positief over de communicatie met de ouders. In het verleden gaf de 15-jarige Nederlandse jongere aan dat hij als geen andere Europeaan goed kon communiceren met vader en moeder. “De cijfers van 2013 zijn minder gunstig”, zegt Stevens. “Niets verontrustends, maar de 15-jarige Nederlander is qua ‘makkelijk praten met moeder en vader’ niet langer koploper.” Ook zien de onderzoekers bij de 15-jarige Nederlandse jongeren een toename in ervaren druk door schoolwerk. “Dit staat los van de relatie met klasgenoten. Daar zijn ze heel positief over: die relatie blijkt zelfs nergens beter dan in Nederland.”

Zelfbeeld

Een opvallend punt uit het rapport is het verschil tussen de feitelijke body mass index (BMI) en het zelfbeeld van de Nederlandse jongeren. Stevens: “Gebaseerd op zelfgerapporteerde lengte en gewicht van de jongeren bepalen wij hun BMI. Dan blijkt dat overgewicht bij de Nederlandse jeugd minder voorkomt dan bij de gemiddelde Europese jongere. Maar we hebben hun ook gevraagd: vind je jezelf te dik? Dan blijken Nederlandse jongeren juist vaker ‘ja’ te antwoorden dan hun Europese leeftijdgenoten. Er is dus een discrepantie tussen de realiteit en het ervaren zelfbeeld als het op gewicht aankomt.”

Presentatie in Brussel

Het WHO/HBSC-rapport is vandaag in Brussel gepresenteerd. Over het rapport is een internationaal persbericht verschenen.

Meer informatie
Persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, Ronnie van Veen. 030-253 4027, r.a.b.vanveen@uu.nl
Persvoorlichting Trimbos-instituut, Marjan Heuving. 030 – 2971 138, MHeuving@trimbos.nl
Persvoorlichting SCP, 070 – 340 7417, pers@scp.nl