“De kennisdeling is de toegevoegde waarde van het R Cafe”

Wat betekent research data management in de praktijk van een onderzoeker? In deze reeks interviews door RDM Support delen onderzoekers hun ervaringen over verschillende aspecten van research data management. In dit interview vertelt postdoc Cathalijn Leenaars over hoe het door RDM Support georganiseerd R Cafe haar verder heeft geholpen in haar onderzoek over de vertaling van proefdierstudies.

Hoe goed zijn de resultaten van proefdierstudies te vertalen naar mensen? De ene onderzoeker zegt dat 20% van de proefdierstudies te vertalen is naar mensen. De ander zegt 75%. Al deze onderzoekers verwijzen naar verschillende studies, waaruit deze uiteenlopende percentages inderdaad zijn gebleken. “Iedereen zegt iets dat waar is, maar ze zeggen allemaal verschillende dingen” aldus Leenaars. “Daar wilde ik onderzoek naar gaan doen. Welke percentages zijn er nu eigenlijk gerapporteerd? Ik heb een systematische literatuurstudie gedaan op al het soort onderzoek dat kijkt naar dat slagingspercentage en vertalingspercentage van proefdieren naar mensen. Voor deze studie heb ik gebruik gemaakt van R, een programmeertaal ontwikkeld voor statistiek en data-analysedoeleinden. Ik heb daarbij veel gehad aan de hulp tijdens het maandelijkse R Cafe dat door RDM Support wordt georganiseerd.”

Kritischer worden

Leenaars benadrukt het belang van dit soort onderzoek: “Je ziet heel vaak middelen die getest worden bij dieren, bij mensen dan niet werken, terwijl je wel zinvol onderzoek denkt te hebben gedaan. Bijvoorbeeld onderzoek naar beroertes: er zijn heel veel stoffen die bij dieren goed werken, maar bij mensen geen toegevoegde waarde hebben. Daarom moeten we meer onderzoek doen naar deze vertaling van dier naar mens, en moeten we kritischer worden in welke vragen we wel met proefdieren kunnen beantwoorden en welke vragen niet.”

We moeten kritischer worden in welke vragen we wel met proefdieren kunnen beantwoorden en welke vragen niet

De literatuurstudie includeert 121 gepubliceerde papers, die allen een onderzoek beschrijven naar de translationele resultaten van proefdier naar mens. “De beschreven vertaling van proefdieren naar mensen loopt in deze papers uiteen van 0% tot 100%, een zeer brede spreiding waar we geen conclusies uit kunnen trekken. Deze grote verschillen in succesvolle vertaling lijkt niet te liggen aan de gebruikte diersoort of de manier waarop gerekend werd. Helaas geeft mijn onderzoek dus geen uitsluitsel over de oorzaak van deze grote spreiding in succesvolle vertaling. Daarom is het belangrijk dat er meer onderzoek wordt gedaan naar hoe we de vertaalslag kunnen verbeteren.”

R Cafe

“Tijdens mijn onderzoek in Nijmegen heb ik een cursus gedaan hoe ik meta-analyses in R kon doen. R is een fijne programmeertaal om mee te werken en is overal gratis toegankelijk. Hierdoor kan ik de kennis die ik hier opdeed ook makkelijk toepassen in mijn verdere loopbaan.”

Door de hulp tijdens het R Cafe heb ik een mooier resultaat, en het proces om tot dat resultaat te komen was veel aangenamer

 “Toen ik bij de Universiteit Utrecht kwam werken, zag ik dat RDM Support hier maandelijks een R Cafe organiseert, waar R-programmeurs bijeenkomen om elkaar te helpen. Dus ik dacht: oh, dat is leuk, want ik wil eigenlijk wel meer met R leren.” Leenaars werd een vaste klant bij het R Cafe. “De sfeer is gezellig, heel gemoedelijk. Er is elke keer een korte presentatie, je leert altijd iets nieuws. Er komen hier veel mensen die veel van R weten, dus als je ergens vastloopt, heb je daar snel hulp bij. Jonathan de Bruin, research engineer en gastheer bij het R Cafe, heeft mij bijvoorbeeld laten zien hoe ik mijn data veel makkelijker kan importeren. Voor de systematische literatuurstudie heb ik vooral veel gehad aan de hulp van Barbara Vreede, vakspecialist Bèta bij de bibliotheek, bij het programmeren van de grafieken voor het paper. Deze grafieken moeten goed leesbaar zijn, en zo helder mogelijk. In één oogopslag moeten mensen snappen wat er te zien is in de grafiek.”

Veel onderzoekers vinden opnieuw het wiel uit, en dat is zonde van de kostbare tijd

“Had ik het zonder het R cafe gekund? Ja, ik had het zonder gekund. Maar ik heb nu een mooier resultaat. En het proces om tot dat resultaat te komen was veel aangenamer. Daarnaast heb ik nu ook nog veel nieuws geleerd. Ik denk dat heel veel onderzoekers opnieuw het wiel uitvinden. Dat is zonde van de kostbare tijd. De kennisdeling tussen alle R programmeurs is toegevoegde waarde van het R Cafe.”

Cathalijn Leenaars

Haar jeugd bracht ze door in Breda en daarna vertrok ze naar Leiden voor haar studie. Cathalijn Leenaars heeft een opleiding in Biologie, Biomedische wetenschappen en ook een derde propedeuse psychologie. Daarna heeft ze als onderzoeker gewerkt bij onder andere het Radboud UMC en Universiteit Utrecht, en nu werkt ze de helft van haar tijd bij de Hannover Medical School. “Dat geeft al aan dat ik breed geïnteresseerd ben en dat is ook hoe dat ik op het translationele onderzoek ben uitgekomen. Het multidisciplinaire karakter spreekt mij aan. Slechts 4 procent van de gepromoveerden vinden een vaste baan in de wetenschap, maar daar wil ik wel volledig voor gaan. Ik ben nog niet klaar.”

Meer informatie

Wil je meer weten over het R Cafe? Neem dan contact op met Jonathan de Bruin om je in te schrijven voor de mailinglijst van het R Cafe. Ben je geïnteresseerd in de andere diensten die Research Data Management Support te bieden heeft? Neem dan contact op met Research Data Management Support.