De 'Antarcticafactor': onzekerheden in modellen onthullen risico’s in toekomstige zeespiegelstijging

Ook op korte termijn zou de zeespiegelstijging door het smelten van de Antarctische ijskappen wel eens een enorm risico kunnen inhouden voor de kustbescherming. Alleen al door Antarctica kan de zeespiegel deze eeuw drie keer zo veel stijgen als in de afgelopen eeuw. Dat is de uitkomst van een uitzonderlijk uitgebreide vergelijking van state-of-the-art computermodellen van over de hele wereld.

“Het blijkt dat de ‘Antarcticafactor’ zowel een van de grootste risico’s als de grootste onzekerheid vormt voor zeeniveaus van over de hele wereld,” zegt hoofdauteur Anders Levermann van het Potsdam Institute of Climate Impact Research (PIK) en Columbia University Lamont-Doherty Earth Observatory (LDEO) in New York. “Kustmanagement kan niet alleen maar vertrouwen op de beste gok. Dat laat ons onderzoek zien: Antarctica’s bijdrage aan de zeespiegel wordt zeer waarschijnlijk niet meer dan 58 centimeter, zelfs bij onverminderde uitstoot van broeikasgassen.”

Het uitzetten van het oceaanwater door de opwarming van de aarde en het smelten van gletsjers, tot nu toe de belangrijkste factors voor de zeespiegelstijging, komen nog eens bovenop de bijdrage die het verlies aan ijs in Antarctica levert. Het algemene risico van zeespiegelstijging is dus duidelijk groter, maar toch wordt de komende eeuw de ‘Antarcticafactor’ naar verwachting risico nummer één, volgens het onderzoek wat nu gepubliceerd is in het tijdschrift Earth System Dynamics van de European Geosciences Union (EGU).

Stevig gefundeerde resultaten dankzij breed scala van schattingen

Het scala aan schattingen van de zeespiegelstijging in de ‘Antarcticafactor’ dat gedaan is door de onderzoekers is enorm. Er vanuit gaande dat de uitstoot van broeikasgassen niet verandert, noemen de onderzoekers het “zeer waarschijnlijk” dat de zeespiegelstijging deze eeuw tussen de 6 en 58 centimeter gaat bedragen. In het geval van een snelle uitstootdaling is deze schatting tussen de 4 en 37 centimeter. Het verschil tussen de uitstootscenario’s wordt substantieel groter naarmate de tijdschaal langer wordt, en dus verder in de toekomst gekeken wordt.

De onderzoekers hielden rekening met een aantal onzekerheden tijdens hun berekeningen, bijvoorbeeld de opwarming van de atmosfeer als gevolg van koolstofuitstoot, en oceanisch hittetransport naar de Zuidelijke Oceaan. Zestien ijskapmodelleringsgroepen bestaande uit 36 onderzoekers uit 27 instituten droegen bij aan het nieuwe onderzoek. Een soortgelijk onderzoek van zes jaar geleden moest het doen met de uitkomsten van maar vijf ijskapmodellen. Deze ontwikkeling laat het toenemende belang van onderzoek aan de Antarctische ijskappen zien.

“Risico’s voor kustmetropolen van New York tot Mumbai, Rotterdam tot Shanghai”

“Hoe meer simulatiemodellen we gebruiken, elk met een andere dynamische representatie van de Antarctische ijskap, hoe breder het scala aan resultaten dat we eruit krijgen – en ook hoe nuttiger ook de inzichten,” zegt coauteur Roderik van de Wal van de faculteit Bètawetenschappen en de faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht. “De grote verzameling aan modellen zorgt er nu voor dat we de onzekerheden beter kunnen beperken dan het IPCC-rapport Oceans and Cryosphere van afgelopen september dat kon.”

Op de lange termijn heeft de Antarctische ijskap het potentieel om de zeespiegel tientallen meters te laten stijgen. “Wat we zeker weten,” zegt Levermann, “is dat als we niet stoppen met het verbranden van houtskool, olie en gas, we het risico vergroten voor kustmetropolen, van New York tot Mumbai, en van Rotterdam tot Shanghai.”

Publicatie

Projecting Antarctica's contribution to future sea level rise from basal ice shelf melt using linear response functions of 16 ice sheet models (LARMIP-2)
Anders Levermann et al.; met Utrechtse onderzoekers Heiko Goelzer en Roderik van de Wal
Earth System Dynamics (2020), 11, 35–76, https://doi.org/10.5194/esd-11-35-2020