Promotie: Het ‘verborgen curriculum’ in het bewegingsonderwijs

Op 9 oktober 2020, 11.00 uur zal Jeroen Koekoek zijn proefschrift Exploring task-related student peer interactions in physical education verdedigen.

Bewegingsonderwijs is een vakgebied op school waar veel ruimte is voor interacties, bijvoorbeeld tussen leerlingen wanneer zij werken aan een opdracht of taak van een docent (in turnen of in een partijspel zoals basketbal, voetbal of softbal). Onderzoek toont aan dat docent-leerling interacties tijdens de les bepaalde dynamiek geven zonder dat leerkrachten zich daar altijd bewust van zijn. Dit deels onzichtbare element van onderwijs wordt ook wel het ‘verborgen curriculum’ genoemd.

Uit het onderzoek van Jeroen Koekoek blijkt dat de interacties tussen leerlingen onderling ook een verborgen curriculum creëren in de gymles. Zij vormen tijdens hun leerproces bepaalde ideeën en verwachtingen over de rol en bijdrage van hun klasgenoten. Die verwachtingen gaan over voorkeuren voor samenwerken, groepsopdrachten en het bereiken van prestaties of doelen – en beïnvloeden dus leerprocessen. Zo veranderen bijvoorbeeld de voorkeuren van leerlingen zodra ze duidelijk voor ogen hebben wat ze kunnen bereiken in de les, en verschuift hun keuze voor groepswerk met vriendinnen/vrienden naar groepswerk met leerlingen die een vergelijkbaar bewegingsniveau hebben. Deze onuitgesproken dynamiek is voor de leerkracht niet meteen zichtbaar. Opleidingen en docenten zullen hier gezamenlijk een passende didactiek voor moeten ontwikkelen.

Docenten in het bewegingsonderwijs kunnen niet onproblematisch werken volgens vastomlijnde, pedagogisch-didactische werkwijzen, concludeert Koekoek. De vaak verborgen dynamiek tussen leerlingen in beweegsituaties is een belangrijke factor om rekening mee te houden.

Jeroen Koekoek is Associate Lector aan Hogeschool Windesheim en als promovendus verbonden aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap.