Promotie: Checkgedrag verergert symptomen dwangstoornis

Patiënten met obsessieve-compulsieve stoornis (OCS; ook wel dwangstoornis) gebruiken ook in milde onzekere situaties (in de afwezigheid van obsessieve gedachten) meer checkgedrag dan gezonde personen en patiënten met andere angststoornissen. Dat heeft mogelijk negatieve gevolgen. Checkgedrag draagt namelijk direct bij aan de verergering van andere OCS-symptomen: het verhoogt geheugenonzekerheid en specifieke obsessieve gedachten over de ernst van mogelijk gevaar. Dat schrijft promovenda Marieke Toffolo in haar proefschrift. 

De Utrechtse promovenda laat ook zien dat patiënten met andere angststoornissen niet meer checkgedrag gebruiken dan gezonde personen, terwijl zij net als OCS-patiënten wel aangeven onzekerheid minder goed te kunnen verdragen. In theorieën over het ontstaan en voortbestaan van OCS wordt vaak de nadruk gelegd op de rol van obsessies (de opdringende, steeds terugkerende gedachten van patiënten) en worden compulsies (dwanghandelingen) slechts gezien als een reactie op deze gedachten. Toffolo toont aan dat compulsies, in de vorm van checkgedrag, mogelijk juist ook een belangrijke rol spelen in het ontstaan en voortbestaan van OCS. En ze geeft aan dat checkgedrag en cognitieve symptomen, zoals onzekerheid en obsessieve gedachten, elkaar onderling versterken.

Door de wederkerige relaties tussen checkgedrag en cognitieve symptomen van OCS te laten zien (milde onzekerheid leidt tot checken en checken leidt tot geheugenonzekerheid en obsessieve gedachten) is het duidelijk geworden dat checkgedrag meer is dan alleen “output” van obsessieve angsten, en dat het mogelijk een rol speelt bij het ontstaan en verergeren van nieuwe OCS-problemen.