Cognitie en sociaal gedrag: doelen, gewoonten en autonomie

Gezelschap dineert in een fastfoodrestaurant

Onze interesse

Veel geld uitgeven in webshops, e-mails van collega's en sms'jes van vrienden beantwoorden, de hele avond tv kijken met het gezin, bier drinken in cafés en restaurants, met de auto in plaats van het openbaar vervoer naar het werk gaan...
Een groot deel van ons gedrag voeren we bewust uit in een sociale context, en heeft de neiging om na verloop van tijd een gewoonte te worden. Oefening baart kunst. Oude gewoonten belemmeren echter ook de verwezenlijking van nieuwe doelen, zowel individuele doelen als gezamenlijke. Routines vormen een belangrijke uitdaging voor moderne samenlevingen, die vandaag de dag worden gekenmerkt door een toenemende druk op mensen om hun gedrag aan te passen in het licht van sterk stijgende kosten voor de gezondheidzorg, klimaatverandering, en interacties met kunstmatige intelligentie (AI), zoals robots en computergestuurde beslissingssystemen. Een belangrijke uitdaging voor wetenschappers, beleidsmakers en professionals die geïnteresseerd zijn in het veranderen van menselijk gedrag, is dan ook het begrijpen en waarderen van de psychologische processen die ten grondslag liggen aan de doelen en gewoonten van mensen in een sociale context.

Ons onderzoek

Ons onderzoeksprogramma beoogt cognitie en sociaal gedrag te onderzoeken, om bij te dragen aan een beter begrip van de wijze waarop mensen doelen stellen en gewoonten vormen in een sociale context. Wij onderzoeken dit op verschillende analyseniveaus, waaronder actie, perceptie en neurocognitie. Tevens doen we onderzoek naar de wijze hoe verschillende zintuigen, zoals het gezichtsvermogen, het gehoor en de reuk, bijdragen aan gedrag in een sociale context. Ons programma richt zich op fundamentele en toepassingsgerichte vragen in de context van (geestelijke) gezondheid, consumentengedrag en kunstmatige intelligentie. Het onderzoek is hoofdzakelijk experimenteel en maakt gebruik van kennis en methoden uit de sociale, gedrags- en neurowetenschappen. Wij voeren ook enquête-onderzoek uit om verbanden te onderzoeken tussen subjectief gerapporteerde gevoelens, gedachten en handelingen van mensen. Het wetenschappelijk onderzoek dat wij verrichten, kan worden onderverdeeld in drie onderling samenhangende thema's:

Doelen en Gewoonten: Hoe stellen we doelen en streven we ze na, en hoe vormen we gewoonten nadat we deze doelen bereikt hebben? Wat is de rol van het leerproces en de omgeving bij de vorming van sociale normen en gewoonten?
Sociale Invloed: Hoe beïnvloedt het waarnemen van andere mensen, hun acties en hun meningen ons eigen gedrag? Is dit type sociale invloed afhankelijk van hoe mensen eruit zien, hoe ze zich online presenteren, en zelfs hoe ze ruiken?
Persoonlijke autonomie: Hoe komen wij tot het gevoel intentioneel te handelen, en de agent van ons eigen gedrag te zijn? Op welke wijze kunnen wij de controle over andere menselijke en kunstmatige agenten begrijpen, en wanneer vertrouwen wij hen?

Samenwerking

Wij werken samen met andere onderzoekers in verschillende disciplines binnen de strategische thema's van de UU. Instituties voor Open Samenlevingen en Dynamics of Youth, en de Focus Area Human-centered AI: SIG ABC en Alliantie programma HUMAN-AI. Wij werken ook samen met verschillende stakeholders in de publieke en private sector, zoals UMCU, Erasmus MC, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Fontys Hogescholen, de Dienst Justitiële Inrichtingen, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, Unilever, Dialogic, Anchorman.