De Psychologie van Toezicht

Prof. dr. Elianne van Steenbergen

Sinds januari 2020 ben ik aangesteld als bijzonder hoogleraar Psychologie van Toezicht. In het kort gaat de psychologie van toezicht over het vanuit toezicht bevorderen van nalevingsgedrag en breder ethisch gedrag bij onder toezicht staande organisaties. Dit doen we door toepassing en verrijking van inzichten en methoden uit de psychologie. Wat bedoel ik met breder ethisch gedrag? Dat managers en medewerkers van de organisaties onder toezicht niet alleen aan de minimale wettelijke vereisten voldoen, maar er ook in de geest van de wet handelen, geen mazen van de wet opzoeken, maar dat er verder wordt gegaan dan ‘mere compliance’. Dit wordt ook wel eens ‘beyond compliance’ genoemd. Het doel dat ik mij stel is de link te verstevigen tussen de wetenschap, de toezichtspraktijk én het onderwijs op het gebied van de psychologie van toezicht.

De leerstoel Psychologie van Toezicht is ingericht door de UU in samenwerking met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en wordt door beide partijen gefinancierd. Bij de UU werk ik in de groep Organisatiegedrag van Naomi Ellemers. Bij de AFM als senior toezichthouder in het expertiseteam Gedrag & Cultuur. Ook met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) hebben wij een intensief samenwerkingsverband.

Jaarlijks organiseren we de Psychologie van Toezicht bijeenkomst. Ook afgelopen bijeenkomst, in het teken van het optimaal benutten van toezichtinstrumenten, was weer een groot succes. Niet alleen door de interessante inhoud, maar juist ook door de uitwisseling hierover tussen academici van de UU, toezichthouders, managers, hoofden en bestuurders van de AFM en de ACM.

Onder de psychologie van toezicht vallen meerdere (PhD)projecten, namelijk van Tessa Coffeng (UU/AFM) over bias in toezicht en effectiviteit van toezicht, Sarwesh Ishwardat (UU/AFM) over de effectiviteit van toezicht, Loet van Stekelenburg (UU/ACM) over de psychologie van sancties en Jeanette van der Lee (UU/ACM) over het bevorderen van nalevingsgedrag door beter begrip van de factoren weten, willen en kunnen.

Zie voor meer informatie