Broer/zus relatie na scheiding
De rol van de broer-zus-relatie voor psychosociale problemen van kinderen na een scheiding
De broer-zus-relatie is een unieke relatie, vanwege de hoeveelheid tijd die broers en zussen samen doorbrengen en de levenslange duur van deze relatie. Bovendien is een broer of zus de enige die dezelfde ouderlijke scheiding meemaakt als jijzelf, al kan deze natuurlijk anders worden ervaren. Hoewel we uit onderzoek met 'intacte gezinnen' weten dat een goede broer-zus-relatiekwaliteit samenhangt met minder psychosociale problemen van kinderen en jongeren, is dit nog maar weinig onderzocht in gescheiden gezinnen. Daarom werd in deze studie gekeken of warmte en conflicten tussen broers en zussen samenhangen met internaliserende en externaliserende problemen van kinderen en hun eigenwaarde of zelfvertrouwen van kinderen na scheiding. Externaliserende problemen zijn naar buiten gerichte problemen, zoals agressie en opstandig gedrag. Internaliserende problematiek verwijst naar problemen die naar binnen gericht zijn, zoals angst en depressieve gevoelens.
Op basis van vragenlijsten die kinderen en ouders in het project 'Gezinsrelaties na Scheiding' hebben ingevuld, komt naar voren dat meer conflicten tussen broers en zussen samenhangt met meer externaliserend probleemgedrag van kinderen 1 jaar later. Meer steun van broers en zussen hangt bovendien samen met een relatieve afname in externaliserend probleemgedrag over tijd. Er was geen samenhang tussen de broer-zus-relatiekwaliteit en internaliserende problemen. Voor dit type problemen bleek de ouder-kind relatiekwaliteit van belang. Tot slot waren meer conflicten tussen broers en zussen gelinkt aan een lager zelfvertrouwen van kinderen, maar alleen als er tegelijk ook sprake was van weinig steun in de broer-zus-relatie. Wanneer er meer steun was, bleek er geen effect meer van conflicten tussen broers en zussen op het zelfvertrouwen van kinderen. Zo kan een steunende broer-zus relatie dus een beschermend effect hebben op de mate van zelfvertrouwen van kinderen, ook wanneer zij veel conflicten hebben.
Belangrijke conclusies op basis van deze studie
- De broer-zus-relatiekwaliteit mag in de context van gescheiden gezinnen niet over het hoofd worden gezien, zowel in toekomstig onderzoek als in de praktijk.
- De mogelijke voordelen van het betrekken van broers en zussen in (preventieve) hulpprogramma's voor kinderen en jongeren na echtscheiding zouden getoetst moeten worden.
- Het in kaart brengen van conflicten tussen broers en zussen en de mate van warmte in de broer/zus-relatie kan belangrijke informatie opleveren voor hulpverleners over het welzijn van jongeren na scheiding.
Volledig (Engelstalige) artikel:
Van Dijk, R., Van der Valk, I. E., Buist, K. L., Branje, S., & Dekovic, M. (2022). Longitudinal associations between sibling relationship quality and child adjustment after divorce. Journal of Marriage and Family, 84(2). https://doi.org/10.1111/jomf.12808.