Broer/zus relatie na scheiding
De rol van de broer-zus relatie in gescheiden gezinnen
De sibling of broer-zus relatie is uniek, vanwege de hoeveelheid tijd die siblings samen doorbrengen en de levenslange duur van deze relatie. Bovendien is een broer of zus de enige die dezelfde ouderlijke scheiding meemaakt, al kan deze natuurlijk anders worden ervaren. Hoewel we uit eerder onderzoek weten dat een goede sibling relatiekwaliteit samenhangt met minder psychosociale problemen van kinderen en jongeren, is dit nog maar weinig onderzocht in gescheiden gezinnen, terwijl juist deze jongeren een verhoogd risico lopen op problemen.
Uit vragenlijstdata van het project 'Gezinsrelaties na Scheiding' kwam naar voren dat meer conflicten tussen siblings samenhing met meer externaliserend probleemgedrag van kinderen 1 jaar later. Meer steun van broers en zussen hing bovendien samen met een relatieve afname in externaliserende symptomen over tijd. Ook waren meer conflicten tussen broers en zussen gelinkt aan een lager zelfvertrouwen van kinderen, maar alleen als er tegelijk ook sprake was van weinig steun in de sibling relatie. Wanneer er een hoge mate van steun was, bleek er geen effect meer van conflicten op het zelfvertrouwen van kinderen. Zo kan een steunende broer-zus relatie dus beschermend zijn voor de mate van zelfvertrouwen van kinderen na scheiding, ook wanneer zij veel conflicten hebben.
Er was geen samenhang tussen de relatiekwaliteit en internaliserende problemen. Voor dit type problemen bleek de ouder-kind relatiekwaliteit belangrijker. We vonden eveneens geen compensatie effecten voor een lage ouder-kind relatiekwaliteit, maar over het algemeen werd deze als vrij hoog gerapporteerd in deze steekproef.
Belangrijke conclusies op basis van deze studie:
- De broer-zus-relatiekwaliteit mag in de context van gescheiden gezinnen niet over het hoofd worden gezien, zowel in toekomstig onderzoek als in de praktijk.
- De mogelijke voordelen van het betrekken van broers en zussen in (preventieve) hulpprogramma's voor kinderen en jongeren na echtscheiding zouden getoetst moeten worden.
- Het in kaart brengen van conflicten tussen broers en zussen en de mate van warmte in de broer/zus-relatie kan belangrijke informatie opleveren voor hulpverleners over het welzijn van jongeren na scheiding.
Volledig (Engelstalige) artikel:
Van Dijk, R., Van der Valk, I. E., Buist, K. L., Branje, S., & Dekovic, M. (2022). Longitudinal associations between sibling relationship quality and child adjustment after divorce externe link. Journal of Marriage and Family, 84(2). https://doi.org/10.1111/jomf.12808
*Externaliserende problemen zijn naar buiten gerichte problemen, zoals agressie en opstandig gedrag. Internaliserende problematiek verwijst naar problemen die naar binnen gericht zijn, zoals angst en depressieve gevoelens.