Groene Wegwijzer
Utrecht Science Park: een groene oase? Heus wel!
Dat begint al bij het adopt-a-plant(je) op jouw studentenkamer of kantoor, maar ook daarbuiten zou het je verbazen op hoeveel plekken deze ‘betonnen jungle’ groen kleurt. De Groene Wegwijzer maakt jou als student of medewerker bewust van alle natuur die de campus je te bieden heeft, en daagt je uit om tijdens een lange dag werken of studeren wat vaker op ontdekking uit te gaan.
De wegwijzer, die je vindt op Utrecht Science Park tegenover restaurant The Basket, wijst naar de volgende groene plekken:
Op zo'n 100 meter afstand van de hoofdingang van de Botanische Tuinen vind je het Ringslangenbos - Milieumonitor: een ‘openlucht-laboratorium’ van zeven hectare waar de natuur grotendeels met rust wordt gelaten. Op het eerste oog lijkt dit gebied misschien niet erg spannend, maar voor de geïnteresseerde wandelaar valt er wel degelijk veel te ontdekken..
Ecologisch is dit een interessant gebied. Het zit precies op de overgang van de zandgronden van de Utrechtse Heuvelrug en de komgronden van zware rivierklei die ooit door de Kromme Rijn zijn gevormd. De overgang van hoog naar laag zorgt voor helder kwelwater – grondwater dat onder druk aan de oppervlakte komt. Vroeger vond je hier de ringslang: de grootste slang in Nederland, die wel 1.20 meter lang kan worden. Rode lijstsoorten die hier zijn waargenomen zijn de Eikenpage (een vlinder) en de Bruine korenbout (een libellensoort).
De Milieumonitor was een cadeau van de Gemeente Utrecht aan de Universiteit Utrecht voor haar 350-jarige jubileum in 1990. De educatieve wandelroute die hier is uitgezet was bedoeld voor het publiek om natuurbeheer en ongestoorde natuurontwikkeling van dit bijzondere gebied te kunnen volgen. Tegenwoordig is vooral het bosachtige gedeelte nog goed toegankelijk voor wandelaars.
Tussen het laatste deel van de Toulouselaan en direct aan de westzijde van het studentencomplex aan de Cambridgelaan vind je Biologenbos 'De Driehoek'. Dit groene juweeltje wordt sinds 1975 beheerd door de Utrechtse Biologen Vereniging (UBV). Dankzij deze constructie kunnen biologiestudenten ervaring opdoen in het veld en tegelijkertijd een persoonlijke bijdrage leveren aan de bescherming van natuur.
De Driehoek is een levendig gebied. Er komen veel bijzondere diersoorten voor, zoals de ringslang, de ijsvogel en de zeldzame kamsalamander. Daarnaast beheert de Utrechtse Biologen Vereniging hier een aantal bijenvolken in bijenkasten. De Driehoek kent verschillende vegetatietypen: een essenhouthakwal aan de oostzijde en een divers, bloemenrijk hooiland in het zuidelijke deel. Ook kent de zuidzijde een voor amfibieën interessante vijver: ‘de kikkerpoel’. Het noordelijke gebied is sterk verruigd met veel wilgen-, braam- en brandnetelgroei.
Het huidige beheer van De Driehoek spitst zich toe op het behouden van het natuurgebied als rustgebied voor de flora en fauna en het behoud van cultuurhistorische elementen, zoals de ongeveer 175 jaar oude essenhakhoutwal. Voor meer informatie, neem contact op met de UBV.
Aan de Leuvenlaan vind je het Nachtegalenbosje: het laatste ‘oerbosje’ in de omgeving van het Utrecht Science Park. Ooit had dit bosje een dankbare bewoner die zich niet veel liet zien, maar zich ‘s nachts soms liet horen.
Het laatste oerbosje
Na de Tweede Wereldoorlog werd de drassige grond rondom Fort Hoofddijk niet meer onderhouden. Hierdoor ontwikkelden zich oerbosjes van inheemse bomen en struiken. Dit bosje is als laatste overgebleven.
Dankbare bewoners
Dit bosje is van grote waarde voor de natuur. Veel insecten doen zich te goed aan voedselplanten als de inheemse wilg, eik en esdoorn. De ruige ondergroei van brandnetels en bramen maken het bosje ontoegankelijk voor ongenodigden. Grondbroedende vogels bouwen hier daarom graag hun nest. Zo ook de nachtegaal. Rond de eeuwwisseling kon je ‘s nachts soms van zijn fabelachtige zangkwaliteiten genieten. We hopen dat deze zanger zich hier opnieuw komt vestigen!
De Utrechtse Botanische Tuinen zijn een onderdeel van de Universiteit Utrecht en liggen in het hart van het universitaire centrum Utrecht Science Park. De Tuinen, met een oppervlakte van 9 hectare, zijn aangelegd op en rondom het 19de-eeuwse Fort Hoofddijk. Hier vind je de prachtige Rotstuin, de Evolutietuin, de (sub)tropische collecties in de Tropische Kassen, de Ontdektuin, een Bijenhotel en de Vogelhut.
De Tuinen als organisatie dateren al van 1639 en zijn daarmee één van de oudste Nederlandse botanische tuinen. De functie van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht is in de loop van inmiddels ruim 375 jaar van hun bestaan wel enigszins veranderd. De primaire functie is nog altijd ondersteuning van onderwijs en onderzoek. Daarnaast is steeds meer nadruk komen te liggen op de publieksfunctie van de Tuinen en speelt ook natuurbescherming, vooral in internationaal verband, een belangrijke rol.
Botanische Tuinen Utrecht is van 1 maart tot 1 december dagelijks geopend voor het publiek en er worden regelmatig speciale activiteiten georganiseerd.
Amelisweerd is een rivierbos verscholen in een bocht van de Kromme Rijn. Dit oude loofbos op kleigrond is uniek in Nederland. In het bos liggen de oude ridderhofsteden Oud- en Nieuw-Amelisweerd en Rhijnauwen. Grenzend aan Rhijnauwen ligt Fort bij Rijnauwen, een monumentaal fort uit 1868 dat deel uit maakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Het bos telt vele reusachtige eiken en beuken, sommige eiken zijn wel meer dan tweehonderd jaar oud. De grootste exemplaren, met soms wel een stamomtrek van meer dan vier meter, staan aan de rand van het bos, waar meer licht en zuurstof is. Verder bestaat het bos uit iepen- en essenhakhoutbossen. Al vroeg in het voorjaar licht het bos op door de vele stinzenplanten die tot bloei komen. De bostulp, wilde hyacinth, bosanemoon, aronskelkje sneeuwklokje, lelietejs van dalen en salomonskruid zijn voorbeelden van stinzenplanten, typische flora die bijna alleen voorkomt op oude landgoederen, buitenplaatsen en parkbossen van ridderhofsteden.
Meer informatie vind je op de website van Amelisweerd.
Op landgoed Oostbroek wisselen loofbossen met oude bomen, moeras, een boomgaard met oude fruitrassen, een kloostertuin en graslanden elkaar af. De graslanden worden deels begraasd door koeien (lakenvelders) en deels gemaaid. Door de variatie komen er veel planten- diersoorten voor. Vooral het aantal vogelsoorten is opmerkelijk: zoals verschillende soorten spechten en mezen, boomkruiper, boomklever, ijsvogel, doodaars, buizerd en havik. In elk seizoen heeft het landgoed veel te bieden. In het voorjaar kleurt het landgoed spectaculair wit met duizenden bloeiende sneeuwklokjes.
Voor meer informatie, zie de website van landgoed Oostbroek.
Voor het vijfjarig bestaan van de Green Office kreeg zij van de Universiteit Utrecht een te gek verjaardagscadeau: een Tiny Forest op het Utrecht Science Park. Het idee van een Tiny Forest op de campus kwam van Cas de Ruiter van de Utrechtse Biologen Vereniging.
Een Tiny Forest is een dichtbegroeid, inheems bos ter grootte van een tennisbaan. Dit bos is niet alleen een prettige plek voor vlinders, vogels, bijen en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Studenten en medewerkers ontmoeten elkaar op een prettige en gezonde plek en organiseren hier lezingen of andere activiteiten. Een minibos op de campus zorgt bovendien voor verkoeling op warme dagen, meer biodiversiteit en waterberging bij zware regenval.
De aanplanting van het USP Tiny Forest vond plaats in het najaar van 2019.
Dit retentiebekken haalt meer uit ons regenwater
Je staat hier bij een retentiebekken, ook wel een wachtbekken genoemd. Dit is een stuk grond dat speciaal is ingericht om regenwater op te vangen, met als doel om dit vertraagd af te voeren of langer in het gebied te houden. Zo ontstaat er een mooi leefgebied voor flora en fauna. Neem in het voorjaar de tijd om op één van de bankjes te genieten van al dit moois.
Waterhuishoudingsysteem
Normaal gesproken wordt regenwater snel afgevoerd via een rioolstelsel. Dit retentiebekken houdt regenwater juist vast, zodat het langzaam door de bodem kan worden opgenomen. Hierdoor wordt het grondwater op een natuurlijke manier aangevuld.
Flora en fauna
Doordat water langer wordt vastgehouden, ontstaat er een leefgebied voor flora en fauna die van water houden. In het voorjaar staan hier mooie planten, bijvoorbeeld de Brunel, Akkerkers en de Moerasrolklaver. Bij fauna kun je denken aan watersalamanders, padden, waterjuffers en libellen.
Groene en ecologische campus
Dit retentiebekken draagt bij aan een groene, ecologische campus en vergroot de biodiversiteit op het Utrecht Science Park.
De Groene Wegwijzer is een project van de Green Office. Wil je weten wat de Green Office nog meer doet binnen het thema Biodiversiteit? Bekijk dan deze pagina.