Talitha Visser

Verbeteren van de taalvaardigheid van 4-havoleerlingen bij taal- en exacte vakken

Talitha Visser van het CSG Het Noordik in Almelo onderzoekt het 'Verbeteren van de taalvaardigheid van 4-havoleerlingen bij taal- en exacte vakken'. Met het boven bouwteam havo van de school (met leraren van verschillende disciplines) zet ze zich in om de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden van leerlingen te verhogen (van Dagelijkse Algemene Taalvaardigheid naar Cognitieve Academische Taalvaardigheid).

Begeleider: Fer Coenders

Samenvatting onderzoeksplan

Op de school waar ik werk, CSG Het Noordik te Almelo is al enkele jaren te merken dat op het gebied van taalvaardigheid ondergemiddeld gescoord wordt. De volgende situatie wordt dan ook door alle docenten herkend: bij het beantwoorden van open toetsvragen heeft de leerling de antwoorden onbeholpen geformuleerd. Als docent weet je wel ongeveer wat de leerling bedoelt, maar het is duidelijk dat de taal van het vak niet goed wordt beheerst (vaktaal). Daardoor is niet duidelijk of de leerling de lesstof wel voldoende heeft begrepen. Taalverschillen in een klas komen niet zomaar aan het licht. Veel klachten over taalniveaus komen pas naar aanleiding van bijvoorbeeld proefwerken naar voren. Taal en leren zijn binnen vakken onlosmakelijk met elkaar verbonden. De leerresultaten van leerlingen zullen verbeteren als zij in staat zijn goed te formuleren. Daarbij is taalgericht vakonderwijs een manier om de kwaliteit van vakonderwijs hoog te houden.

Het doel van dit onderzoek is de taalvaardigheid van 4-havoleerlingen te vergroten bij taal- en exacte vakken, waarbij het accent ligt op lees- en schrijfvaardigheid. Het uitgangspunt is dat de docent scherp in beeld krijgt wat hij eigenlijk van de leerlingen verwacht op het gebied van taalvaardigheid aan het einde van een bepaalde lessenreeks en zich de vraag stelt: op welke manier maak ik dat doel bereikbaar voor mijn leerlingen, gegeven de mate van beheersing van de taal en vaktaal die ze nu hebben (Dijk van, Hajer, Scharten, Vos de, 2013).
Met vijf docenten (Nederlands 2x, Engels, biologie, scheikunde) van CSG Het Noordik gaan we in enkele ontwerpcycli (Reeves, 2006) materialen en didactiek ontwikkelen om de complexiteit van taalvaardigheid in beeld te krijgen en te verbeteren.

Dijk van, G., Hajer, M., Scharten, R., & Vos de, B. (2013). Werken aan vaktaal bij de exacte vakken. SLO: nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, Enschede.

Reeves, (2006). Design research from the technology perspective. In Van den Akker, J., K. Gravenmeijer, S. Mckenney & N. Nieveen, (eds.) Educational design research. pp. 52-66. New York: Routledge.

Poster van het onderzoeksplan

Download: Poster