Integrity and moral dilemmas must be open to discussion in Dutch football

Integrity is difficult to discuss in Dutch football, and is seen opportunistically in practice, researchers from Utrecht University conclude. The responsibility for the promotion of integrity is often passed on to others, and the emphasis is on checking integrity in retrospect. The question of guilt comes first. To prevent integrity violations, however, it is important to make moral dilemmas discussable and to stimulate moral awareness' according to researcher Kim Loyens. This is still not enough of a problem in Dutch football.

(The rest of this article is written in its original language, in Dutch)

De onderzoekers stelden verder vast dat integriteitskwesties door journalisten vaak eenzijdig worden weergegeven, daarbij geen recht doen aan het verhaal van verschillende betrokkenen of onduidelijkheden niet zorgvuldig uitzoeken.

De aanleiding: twee voorvallen in het Nederlandse voetbal

Een multidisciplinair onderzoeksteam bestaande uit bestuurs- en organisatie­wetenschappers, mediawetenschappers en een ethicus van de Universiteit Utrecht onderzocht diepgaand twee voorvallen in het Nederlands voetbal waarbij de integriteit in de media ter discussie werd gesteld.

Het eerste voorval betrof de slotwedstrijd in de amateurcompetitie van B-junioren in mei 2016 tussen Eendracht ’30 en ST Avios-DBV die eindigde met een 23-0 score in het voordeel van Eendracht. Het gevolg was dat een derde club, Diosa-Niftrik net het kampioenschap misliep door het verschil in doelsaldo.

Het tweede voorval deed zich voor in het Betaalde Voetbal en betrof de keuze van de scheidsrechter voor een duel in de Eredivisie tussen SC Cambuur en BV De Graafschap in 2015. Naar aanleiding van een betaalde ‘business lezing’ bij De Graafschap verving de KNVB Braamhaar door Makkelie, om de schijn van partijdigheid te vermijden. Vervolgens kwam de neutraliteit van de Friese assistent-scheidsrechters van Makkelie ter discussie te staan.

De onderzoekers gingen in gesprek met de betrokkenen in beide voorvallen en deden een grondige media-analyse.

Conclusies: framing in media en benadering van integriteit

De meest opvallende conclusies van het onderzoek zijn:

• De eenzijdige ‘framing’ in de media die vooral in de amateurcasus het gesprek tussen de rechtstreeks betrokkenen heeft bemoeilijkt.
• De nadruk op oordelen over schuld en het ontbreken van een veilige context waarin integriteitskwesties bespreekbaar zijn en lessen kunnen worden getrokken uit incidenten.
• De opvatting dat integriteit enkel te maken heeft met kwesties die daadwerkelijke, grote gevolgen hebben, en minder van belang is bij wedstrijden waar niets meer op het spel staat.
• De nadruk op het controleren van integriteit (o.a. door de KNVB), zonder aandacht voor het stimuleren van integriteitsbewustzijn bij spelers, scheidsrechters, trainers, clubbesturen, en andere betrokkenen.

Aanbevelingen: contextualiseren, stimuleren en integere journalistiek

Op grond van deze conclusies, de analyse van internationale wetenschappelijke literatuur, en een focusgroep met experts van belangrijkste sportorganisaties,  geven de onderzoekers aanbevelingen die de bewaking en bevordering van integriteit in het voetbal ten goede kunnen komen.

• Contextualiseren van integriteit: Integriteit moet steeds in een specifieke context worden bekeken. Het ‘lokaliseren’ en ‘contextualiseren’ van integriteit voor de voetbalpraktijk is belangrijk voor het stimuleren ervan.
• Van controleren naar stimuleren: Er moet worden afgestapt van het overwegend ‘controlerend’ taalgebruik over integriteit. Door meer vanuit een stimulerende benadering na te denken over integriteit in het voetbal, kan moreel bewustzijn worden gestimuleerd, en kunnen betrokkenen in onderling gesprek en via trainingen vaardigheden ontwikkelen om integriteitskwesties bespreekbaar te maken.
• Integere journalistiek: De media moeten meer inspanningen doen om de journalistieke codes te volgen. Veel berichtgeving in de onderzochte casussen was een regelrechte kopie van eerdere artikelen waarbij er nauwelijks tot geen sprake was van het zelf controleren van de feiten. Het is van belang dat de media gebeurtenissen niet als feiten presenteren, zo lang het nog onduidelijk is wat er precies is gebeurd. Het schrijven van onwaarheden, zoals in de casussen naar voren kwam, dient voorkomen te worden: het schaadt het vertrouwen in de media en objectieve verslaggeving. Hierdoor zijn betrokkenen minder geneigd om met journalisten te praten en wordt het achterhalen van feiten en plegen van hoor en wederhoor verder bemoeilijkt.

Meer informatie

Het volledige onderzoeksrapport vindt u hier: ‘Zo is het voor niemand leuk.’ Een vergelijkende onderzoek naar de sociale constructie van integriteit in het Nederlandse voetbal.

Heeft u vragen over dit onderzoek, neem dan contact op met dr. Kim Loyens.

Het onderzoek werd gefinancierd door het onderzoeksfocusgebied Sport & Society van de Universiteit Utrecht en uitgevoerd door dr. Inge Claringbould, dr. Frank van Eekeren, dr. Leonie Heres-Van Rossum, dr. Kim Loyens, Prof. dr. Eggo Müller, dr. Pauline van Romondt Vis en dr. Jan Vorstenbosch.